در فرآیند اپلای برای تحصیل در دانشگاههای بینالمللی، یکی از مهمترین و در عین حال چالشبرانگیزترین مراحل، ایمیلزدن به استادان دانشگاه مقصد برای اخذ پذیرش یا گرفتن فاند است. برخلاف تصور برخی متقاضیان، ارسال یک ایمیل ساده و عمومی، بدون درک ساختار درست و رعایت اصول حرفهای، نهتنها شانس دریافت پاسخ را کاهش میدهد، بلکه ممکن است باعث نادیدهگرفتن کامل درخواست شما شود.
بسیاری از برنامههای دکتری و حتی برخی دورههای کارشناسی ارشد پژوهشمحور، نیاز به یافتن یک استاد راهنما (Supervisor) دارند که قبل از شروع اپلیکیشن رسمی، از همکاری با شما استقبال کند. به همین دلیل، دانستن نحوه نوشتن ایمیل به استاد و رعایت اصول صحیح ارتباطی با استادان، نهتنها اولین گام برای ساخت یک رابطه علمی موفق است، بلکه در بسیاری از موارد، کلید اصلی پذیرش و دریافت بورسیه محسوب میشود.
اما سؤال اصلی اینجاست: چطور باید این ایمیل را بنویسیم؟ چه زمانهایی برای ارسال بهتر است؟ چه موضوعاتی باید ذکر شوند و چه نکاتی باعث میشود ایمیل شما بین صدها ایمیل دریافتی روزانه، توجه استاد را جلب کند؟ آیا نبایدهای رایجی در نگارش این ایمیل وجود دارد که باید از آنها پرهیز کرد؟ و در نهایت، ایمیل به استاد برای پذیرش باید چه لحن، ساختار و محتوایی داشته باشد تا حرفهای، دقیق و مؤثر تلقی شود؟
در این مقاله، به تمام این پرسشها پاسخ میدهیم. از اصول گامبهگام نحوه نوشتن ایمیل به استاد گرفته تا زمانبندی مناسب، نکات حیاتی برای جلب نظر استاد، اشتباهات رایج و حتی نمونه ایمیلهای واقعی که در شرایط مختلف موفق عمل کردهاند. اگر شما هم در مسیر اپلای هستید و بهدنبال ایجاد ارتباطی مؤثر با استادان بینالمللی هستید، این راهنما دقیقاً همان چیزی است که برای موفقیت نیاز دارید.
نحوه نوشتن ایمیل به استاد برای پذیرش
نوشتن ایمیل به استادان دانشگاههای خارجی یکی از حساسترین و تعیینکنندهترین مراحل ارتباطی در مسیر اپلای تحصیلی است. یک ایمیل خوب میتواند درهای همکاری علمی، پذیرش در برنامه دکتری یا ارشد، و حتی دریافت بورسیه را برایتان باز کند. در مقابل، یک ایمیل ضعیف، غیرحرفهای یا نامناسب ممکن است حتی بدون پاسخ بماند.
بنابراین، آشنایی با نحوه نوشتن ایمیل به استاد نهتنها از نظر ساختاری، بلکه از لحاظ لحن، محتوا و رعایت استانداردهای بینالمللی ضروری است.
ساختار پیشنهادی برای ایمیل به استاد:
در یک ایمیل موفق، باید ۵ بخش اصلی بهصورت منسجم رعایت شود:
- موضوع ایمیل (Subject Line)
این بخش بسیار مهم است که بسیاری از متقاضیان آن را نادیده میگیرند. پیشنهادات مناسب برای آن:
Prospective PhD Applicant – Fall 2025 – [Your Name]
Inquiry Regarding Supervision Opportunity in [Program Name]
Research Collaboration Interest in [Field] – MSc Applicant
- سلام و معرفی اولیه (Greeting + Introduction)
با یک عبارت محترمانه شروع کنید و سپس در یک جمله کوتاه، خود را معرفی کنید:
Dear Professor [Last Name],
My name is [Full Name], and I am currently completing my Master’s degree in Mechanical Engineering at Sharif University of Technology, Iran.
- بیان علاقهمندی علمی (Research Interest)
در ۲ تا ۳ جمله، بیان کنید که به چه زمینهای علاقهمند هستید، چرا به کارهای تحقیقاتی این استاد علاقه دارید و چگونه پژوهشهای او با مسیر شما همراستا است.
> I have recently read your paper on AI-powered robotic control systems in IEEE Transactions and found your work highly relevant to my thesis topic, which focuses on adaptive control algorithms for bipedal locomotion.
- بیان درخواست مشخص (Purpose of the Email)
واضح بگویید چه میخواهید. آیا درخواست بررسی رزومه دارید؟ آیا مایلید زیر نظر ایشان اپلای کنید؟ آیا امکان دارد با شما تماس داشته باشند؟
> I would be grateful if you would consider me as a potential PhD student under your supervision for Fall 2025. I have attached my CV and research summary for your kind review.
- جمعبندی مودبانه + امضا (Closure)
با احترام تمام کنید و اطلاعات تماس خود را قرار دهید.
> Thank you for your time and consideration.
> Sincerely,
> [Full Name]
> [Email]
> CV Attached
توضیح | نکته |
ایمیل شما نباید بیش از ۲۵۰ تا ۳۵۰ کلمه باشد. استادان وقت کافی برای خواندن متنهای بلند ندارند. | کوتاه بنویسید |
به پژوهشها، مقالات یا پروژههای خود استاد اشاره کنید تا نشان دهید تحقیق کردهاید. | شخصیسازی کنید |
فایل PDF تمیز و بدون نام عمومی مانند “resume_final_3.pdf” نباشد. بهتر است: SaraMoradi_CV.pdf (اجتناب از ارسال فایلهای اضافی در ایمیل اولیه: در ایمیل اولیه، تنها ارسال رزومه (CV) کافی است. ارسال مدارک اضافی مانند ریزنمرات، مدرک زبان یا پاسپورت ممکن است باعث شلوغی و کاهش تمرکز استاد شود.) | رزومه یا CV را ضمیمه کنید |
از اصطلاحات محاورهای، ایموجی یا اغراق پرهیز کنید. | لحن رسمی داشته باشید |
اگر نمره آیلتس یا مقالهای دارید که مرتبط است، بهصورت کوتاه اشاره کنید. | مدرک زبان یا افتخارات را خلاصه ذکر کنید |
در ایمیل اولیه، بهجای درخواست مستقیم پذیرش یا فاند، بهتر است ابتدا بپرسید آیا استاد در سال تحصیلی مورد نظر دانشجو میپذیرد. این رویکرد نشاندهنده احترام به زمان و برنامههای استاد است. | تاکید بر پرسش درباره ظرفیت پذیرش |
زمان مناسب برای تماس با اساتید دانشگاهها
یکی از پرسشهای مهم متقاضیان تحصیل در خارج از کشور این است که چه زمانی باید به استادان ایمیل بزنند؟ زمانبندی مناسب در ارسال ایمیل، بهویژه برای ایمیل به استاد برای پذیرش در مقاطع دکترا و ارشد پژوهشمحور، میتواند احتمال دریافت پاسخ را بهشکل چشمگیری افزایش دهد.
استادان معمولاً در طول سال با حجم زیادی از ایمیلهای اپلای مواجه میشوند، اما برخی بازههای زمانی، بهدلیل کمفشاری کاری یا نزدیک بودن به ددلاینها، برای برقراری ارتباط بسیار مناسبتر هستند. در مجموع بهترین زمانها برای ارسال ایمیل به استاد به صورتی است که در جدول زیر آمده است:
دلیل و مزیت | بازه زمانی |
آغاز سال تحصیلی جدید در بسیاری از کشورهاست. استادان تازه برنامههای خود را تنظیم میکنند و برای جذب دانشجوی دکتری یا تحقیقاتی بازتر هستند. | شهریور تا آبان (سپتامبر تا نوامبر) |
فصل بررسی درخواستها برای ترم پاییز سال آینده است؛ استادان اغلب در حال جمعآوری پروفایلهای خوب هستند. | آذر تا دی (دسامبر تا ژانویه) |
پس از پایان ترم و پیش از آغاز تعطیلات تابستان، زمان مناسبی برای جلب توجه استادان و آغاز مکاتبه است. | اردیبهشت تا خرداد (می تا ژوئن) |
زمانهای نامناسب برای مکاتبه با اساتید
- تعطیلات کریسمس و سال نو (اواخر دسامبر تا اوایل ژانویه): بسیاری از استادان در این بازه مرخصی هستند یا ایمیلها را دیر پاسخ میدهند.
- تابستان (جولای و آگوست): در برخی کشورها، استادان در این بازهها در سفر یا مشغول پروژههای تحقیقاتی هستند و پاسخدهی کاهش مییابد.
- دقایق پایانی ددلاینها: ارسال ایمیل یک هفته قبل از ددلاین اپلای معمولاً بینتیجه است؛ چون استاد یا وقت بررسی ندارد یا تصمیمات را گرفته است.
اگر قصد اپلای برای پاییز ۲۰۲۶ را دارید، بهتر است از شهریور تا آذر ۱۴۰۴ (سپتامبر تا نوامبر ۲۰۲۵) مکاتبات اولیه را شروع کنید. این زمان، بهترین فرصت برای جلب نظر استاد، گرفتن بازخورد و ارسال رزومه است.
نکات مهم برای جلب نظر استادان برای پذیرش
اگر قصد دارید با ایمیل به استاد برای پذیرش در برنامه دکترا یا کارشناسی ارشد پژوهشمحور موفق شوید، صرفاً ارسال یک رزومه قوی کافی نیست. نحوه برخورد، دقت در نوشتن، و شناخت علایق پژوهشی استاد، در جلب نظر او نقش کلیدی دارد. استادان معمولاً از بین دهها یا صدها ایمیل دریافتی، فقط به مواردی پاسخ میدهند که دقیق، هدفمند و حرفهای نوشته شده باشند.
در ادامه، مهمترین نکاتی که شانس شما را در جلب توجه و دریافت پاسخ مثبت از استاد افزایش میدهند آوردهایم:
- دقیقاً بدانید استاد در چه زمینهای کار میکند
قبل از ارسال ایمیل، مقالات و پروژههای اخیر استاد را در Google Scholar ،ResearchGate یا سایت دانشگاه بررسی کنید. در متن ایمیل، به یکی از کارهای اخیر او بهطور مشخص اشاره کنید.
❌ ننویسید: «من به پژوهشهای شما علاقهمندم»
✅ بنویسید: «مقاله اخیرتان درباره مدلسازی شبکههای عصبی در ژورنال X برای من بسیار الهامبخش بود و به موضوع پایاننامه من بسیار نزدیک است»
- خودتان را حرفهای و متعهد نشان دهید
استادان معمولاً بهدنبال دانشجویانی هستند که هدفمند، متعهد و علاقهمند به پژوهش باشند. در ایمیل، انگیزه شما برای تحصیل و زمینهی خاصی که علاقه دارید روی آن کار کنید را بهطور مختصر و دقیق ذکر کنید.
- فقط دنبال فاند یا پذیرش نباشید – دنبال همکاری باشید
از عبارات کلیشهای مثل «I want full scholarship» یا «Please accept me» پرهیز کنید. تمرکز شما باید بر همکاری علمی باشد نه فقط کمکهزینه یا پذیرش.
- لحن ایمیل شما باید محترمانه، حرفهای و شخصیسازیشده باشد
از ارسال ایمیلهای آماده و کپیشده از اینترنت پرهیز کنید. هر ایمیلی که ارسال میکنید باید بهطور خاص برای همان استاد نوشته شده باشد و لحن آن رسمی، در عین حال دوستانه و صادقانه باشد.
- مدارک مناسب را ضمیمه کنید، نه بیشتر نه کمتر
فقط رزومه (CV) و در صورت نیاز، پیشنهاد تحقیق (Research Proposal) ضمیمه باشد. نیازی به ضمیمه کردن مدرک زبان، ریزنمرات یا اسکن پاسپورت در ایمیل اولیه نیست.
- به تفاوتهای فرهنگی احترام بگذارید
در کشورهای مختلف، شکل احترامگذاری متفاوت است. استفاده از خطاب صحیح مانند Dear Professor Smith بهجای Hey Sir! یا Hi بسیار مهم است.
- صبور باشید و ایمیل خود را پیگیری کنید
اگر تا دو هفته پاسخی دریافت نکردید، میتوانید یک ایمیل کوتاه پیگیری (Follow-up) با لحنی مودبانه بفرستید.
اشتباهات رایج در تماس با اساتید دانشگاههای خارجی
اگرچه بسیاری از دانشجویان با نیت جدی و علمی به اساتید ایمیل میزنند، اما به دلیل رعایت نکردن چند اصل ساده، نهتنها پاسخ نمیگیرند، بلکه ممکن است برای همیشه از شانس همکاری با آن استاد محروم شوند. ایمیل به استاد برای پذیرش باید حرفهای، خلاصه، مرتبط و متناسب با فرهنگ علمی جهانی باشد؛ نه یک پیام عمومی یا التماسی.
در ادامه، فهرستی از مهمترین اشتباهات رایج را میبینید که باید از آنها بهشدت پرهیز کنید:
- ارسال ایمیل گروهی به چند استاد با یک متن یکسان
استادان بهسرعت متوجه خواهند شد که شما یک ایمیل کپیشده برای چند نفر ارسال کردهاید. این کار نشان میدهد هیچ شناختی از پژوهشهای آن استاد ندارید. همیشه برای هر استاد، متن اختصاصی بنویسید.
- نوشتن ایمیلهای طولانی و شلوغ
اگر ایمیل شما بیشتر از ۳۵۰-۴۰۰ کلمه باشد یا بدون پاراگرافبندی مناسب نوشته شده باشد، احتمال خوانده شدن آن بسیار پایین میرود. انتظار میرود فقط اطلاعات کلیدی را در ۴ تا ۵ پاراگراف خلاصه کنید.
- شروع ایمیل بدون سلام یا با خطاب اشتباه
استفاده از عباراتی مثل Hi, Hey, Dear Sir/Madam, یا حتی بدون سلام، نشانهی غیرحرفهای بودن است.
شروع درست ایمیل باید به صورت [Dear Professor [Last Name باشد.
- تمرکز بیش از حد بر گرفتن فاند
استادان به دنبال همکاری علمی هستند، نه فقط دادن پول. اگر ایمیلتان فقط درباره بورسیه باشد، احتمال ریجکت شدن بالاست. تمرکز بر پروژههای استاد و بیان علاقه به همکاری پژوهشی باید در اولویت متن شما باشد.
- ارسال فایلهای زیاد و سنگین
ضمیمه کردن اسکن پاسپورت، مدارک تحصیلی، مقالههای طولانی و فایلهای غیرمرتبط باعث بینظمی در ایمیل شما میشود. فقط رزومه (CV) و در صورت نیاز، پروپوزال خلاصه را ضمیمه کنید.
- نداشتن امضا در پایان ایمیل
اگر در انتهای ایمیل نام، اطلاعات تماس، یا حتی کشور محل تحصیلتان را ننویسید، استاد نمیداند با چه کسی طرف است. همیشه ایمیل را با نام کامل، ایمیل، کشور، لینک گوگل اسکولار یا رزومه ببندید.
- ارسال ایمیل در زمانهای نامناسب یا لحظه آخر
ایمیلزدن یک هفته قبل از ددلاین اپلای، اغلب بینتیجه است چون استادان قبلاً تصمیمهای خود را گرفتهاند. بهترین زمان تماس از ۶ تا ۹ ماه قبل از شروع ترم است.
نمونه ایمیل فارسی و انگلیسی
موضوع: درخواست بررسی امکان همکاری در دوره دکتری – پاییز ۲۰۲۵
جناب آقای دکتر [نام خانوادگی محترم]
با سلام و احترام
اینجانب «نام و نام خانوادگی»، دانشآموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی شریف، با علاقهمندی فراوان به زمینهی تحقیقاتی شما در حوزه تحلیل سازههای مقاوم در برابر زلزله، مایل به بررسی امکان همکاری علمی در مقطع دکتری در دانشگاه [X] هستم.
پایاننامه کارشناسی ارشد من با عنوان “تحلیل رفتار غیرخطی سازههای بلند در برابر زلزلههای فرکانس بالا” انجام شده و در حال حاضر یک مقاله ISI از آن در حال داوری است. همچنین به نرمافزارهای ABAQUS، MATLAB و SAP2000 تسلط دارم.
اخیراً مقاله شما در ژورنال Earthquake Engineering را مطالعه کردهام و مسیر پژوهشی آن کاملاً با علاقهمندی من همراستا است. در صورت صلاحدید، بسیار خرسند خواهم شد اگر فرصت بررسی رزومه و امکان همکاری در سال تحصیلی آینده فراهم باشد.
رزومه بنده در پیوست تقدیم شده است.
با احترام و سپاس
«نام و نام خانوادگی»
Iran | MSc, Civil Engineering
[Email]
[CV Attached]
نمونه انگلیسی:
Subject: PhD Application Inquiry – Fall 2025 – [Your Full Name]
Dear Professor Johnson,
I hope this message finds you well. My name is [Full Name], and I am currently completing my Master’s degree in Computer Science at the University of Tehran. I have a strong interest in your research on distributed systems and cloud-native computing, especially your recent paper published in IEEE Transactions on Cloud Computing.
My Master’s thesis focuses on designing scalable microservices architecture using Kubernetes, and I have published one paper related to this in an international journal. I am proficient in Python, Docker, and AWS, and I have two years of industry experience in backend development.
I am very interested in applying to your research group for a PhD starting in Fall 2025. I have attached my CV for your kind consideration. If there are any open positions or application instructions I should follow, I would greatly appreciate your guidance.
Thank you for your time and consideration.
Best regards,
[Full Name]
Tehran, Iran
[Email]
[CV Attached]
پاسخهای مناسب به درخواستهای اساتید | چگونه مکاتبه را حرفهای ادامه دهیم؟
ایمیل اولیه فقط آغاز ارتباط شما با استاد است. اگر خوششانس باشید، استاد پاسخ میدهد؛ اما نحوه پاسخدهی شما به آن ایمیل، مسیر ارتباط را تعیین میکند. گاهی استاد یک سؤال ساده میپرسد، گاهی مدارک بیشتری میخواهد یا به شما پیشنهاد مکالمه آنلاین میدهد. در این شرایط، پاسخ هوشمندانه، سریع و حرفهای باعث تداوم ارتباط و افزایش شانس پذیرش میشود.
در ادامه، رایجترین سناریوها و پاسخهای پیشنهادی را میبینید:
پاسخ استاد: «لطفاً رزومه کاملتری ارسال کنید.»
پاسخ پیشنهادی:
Dear Professor [Last Name],
Thank you very much for your response and kind interest.
As requested, I have attached my updated CV along with a short summary of my research interests.
I would be happy to provide any additional information if needed.
Looking forward to hearing from you.
Best regards,
[Full Name]
[Email]
[Attachments: CV + Research Summary]
پاسخ استاد: «در حال حاضر ظرفیت ندارم، اما ممکن است در آینده فرصتی باشد.»
پاسخ پیشنهادی:
Dear Professor [Last Name],
Thank you very much for your kind reply.
I appreciate your time and consideration.
I will stay updated with your future openings and research progress, and I hope to have an opportunity to collaborate in the future.
Wishing you continued success in your work.
Sincerely,
[Full Name]
نکته حرفهای که باید در این مواقع به آن توجه کنید این است که چنین پاسخهایی را فرصت بسازید، نه پایان. ارتباط را با احترام باز نگه دارید تا در موقع لزوم بتوان از آن استفاده کرد و شانس پذیرش را به کلی از دست ندهید.
استاد پیشنهاد جلسه آنلاین (Zoom/Skype) میدهد
پاسخ پیشنهادی:
Dear Professor [Last Name],
Thank you for offering to schedule a meeting. I would be glad to speak with you and discuss potential research collaboration.
I am available on [Date 1] or [Date 2] between [Time range in GMT/UTC]. Please let me know which time works best for you.
Looking forward to our conversation.
Best regards,
[Full Name]
استاد پاسخ نمیدهد – چه کنیم؟
بعد از ۱۰ تا ۱۴ روز، یک ایمیل مودبانه و کوتاه برای پیگیری ارسال کنید:
Dear Professor [Last Name],
I hope you are doing well. I just wanted to kindly follow up on my previous email sent on [date].
I am very interested in your research group and would be grateful if you could review my inquiry.
Thank you again for your time.
Best regards,
[Full Name]
- هر پاسخ استاد، فرصتی برای نشان دادن حرفهای بودن شماست.
- لحن محترمانه، پاسخ سریع، و پیوست مناسب همیشه در اولویت باشند.
- حتی اگر استاد رد کرد، با احترام پاسخ دهید تا شاید در آینده فرصت همکاری پیش بیاید.
وایز اپلای دستیار شما در مسیر اپلای
اگر به دنبال راهی حرفهای، مقرونبهصرفه و دقیق برای اپلای تحصیلی هستید، وایز اپلای میتواند انتخابی هوشمندانه برای شما باشد. این پلتفرم با حذف هزینههای اضافی مشاوره و فراهمسازی امکان اپلای مستقیم، فرآیند دریافت پذیرش را بهطور چشمگیری تسهیل کرده است. تمامی پرداختها نیز بهصورت ریالی و بدون نیاز به کارتهای بینالمللی انجام میشود.
علاوه بر این، وایز اپلای امکاناتی همچون جستجوی پیشرفته برنامههای تحصیلی، دسترسی به بیش از ۲۰٬۰۰۰ برنامه از ۷۵۰ مؤسسه آموزشی، رصد لحظهای وضعیت اپلیکیشن و مشاوره تخصصی ۲۴ ساعته را در اختیار کاربران قرار میدهد. اگر به دنبال تجربهای متفاوت و مطمئن در مسیر مهاجرت تحصیلی هستید، وایز اپلای همراهی حرفهای و قابل اعتماد برای شما خواهد بود. برای مشاوره رایگان اخذ اپلای اطلاعات زیر را ثبت کنید تا در اولین فرصت با شما تماس گرفته شود.
نکات طلایی درباره ایمیل زدن به اساتید
1. آیا برای اپلای به دکتری حتماً باید به استاد ایمیل بزنم؟
در بسیاری از دانشگاهها، بهویژه در مقطع دکترا، داشتن ارتباط اولیه با استاد راهنما (Supervisor) و دریافت تأیید یا علاقه اولیه از او، میتواند شرط اصلی یا مزیت مهمی در پذیرش باشد. بنابراین ایمیل به استاد برای پذیرش، نهتنها مفید، بلکه در بسیاری از موارد ضروری است.
2. بهترین زمان برای ارسال ایمیل به استادان دانشگاههای خارجی چه زمانی است؟
معمولاً از ۶ تا ۹ ماه قبل از ترم شروع (مثلاً شهریور تا دی برای شروع ترم پاییز) زمان مناسبی برای برقراری ارتباط اولیه است. تماس خیلی دیر یا خیلی زود ممکن است بینتیجه باشد.
3. در متن ایمیل به استاد باید چه چیزهایی را بنویسم؟
در نحوه نوشتن ایمیل به استاد باید این عناصر رعایت شود:
- معرفی مختصر خود
- اشاره دقیق به علاقهمندی تحقیقاتی و ارتباط آن با کار استاد
- دلیل علاقه به آن استاد یا برنامه
- درخواست واضح برای پذیرش یا همکاری
- ضمیمه رزومه یا خلاصه تحقیق
4. آیا باید مقاله یا مدرک زبان را هم ضمیمه ایمیل کنم؟
در ایمیل اولیه، تنها رزومه (CV) و در صورت نیاز خلاصه تحقیق یا پروپوزال کافی است. ارسال مدارک بیشتر معمولاً توصیه نمیشود مگر استاد درخواست کند.
5. اگر استاد پاسخ نداد، چقدر صبر کنم و آیا پیگیری کنم؟
اگر تا ۱۰ تا ۱۴ روز پاسخی دریافت نکردید، میتوانید یک ایمیل پیگیری کوتاه و محترمانه ارسال کنید. اگر باز هم پاسخی دریافت نشد، بهتر است به استاد دیگری ایمیل بزنید.
6. آیا میتوانم یک ایمیل را برای چند استاد بفرستم؟
ارسال ایمیل یکسان برای چند استاد (بهصورت گروهی یا کپیشده) یکی از اشتباهات رایج و مخرب است. هر ایمیل باید شخصیسازیشده و مختص همان استاد باشد و به حوزه پژوهشی او اشاره مستقیم داشته باشد.
7. آیا امکان دارد فقط با ایمیل، فاند بگیرم؟
در برخی موارد بله. اگر رزومه قوی و موضوع تحقیقاتی جذابی داشته باشید، ایمیل به استاد برای پذیرش میتواند منجر به دعوت به مصاحبه و حتی پیشنهاد فاند کامل شود. البته این موضوع به کشور، رشته و استاد هم بستگی دارد.