تحصیل داروسازی در دانشگاه های خارج از کشور

بهترین کشورها برای مهاجرت تحصیلی داروسازی

یکی از اولین و مهم‌ترین دغدغه‌های دانشجویان علاقه‌مند به تحصیل داروسازی، انتخاب کشور مناسب است. هر کشور قوانین، ساختار آموزشی، هزینه‌ها و شرایط متفاوتی دارد. انتخاب نادرست می‌تواند سال‌ها زمان و هزینه دانشجو را هدر دهد. در این بخش، بهترین کشورهای دنیا برای مهاجرت تحصیلی داروسازی که یکی از بهترین رشته های تحصیلی برای مهاجرت محسوب می‌شود را از نظر کیفیت آموزشی، امکان کار بعد از تحصیل، هزینه‌ها و شرایط پذیرش بررسی می‌کنیم.

داروسازی در آلمان

آلمان یکی از بهترین کشورها برای تحصیل داروسازی به‌خصوص برای دانشجویانی است که به‌دنبال تحصیل رایگان یا با شهریه بسیار پایین هستند. برنامه داروسازی در آلمان معمولاً به زبان آلمانی ارائه می‌شود و ورود به آن نیازمند گذراندن یک دوره مقدماتی (Studienkolleg) و شرکت در آزمون ورودی است. دانشجویان بین‌المللی با تسلط به زبان آلمانی و معدل بالا شانس قبولی بیشتری دارند. مدت زمان تحصیل داروسازی در آلمان 4.5 سال است.

از مزایای مهم تحصیل در آلمان، امکان اقامت پس از تحصیل برای یافتن کار، سطح بالای آموزشی، و شانس بالای ورود به بازار کار دارویی یا تحقیقاتی در اتحادیه اروپاست. اگرچه فرآیند پذیرش ممکن است پیچیده باشد، اما برای متقاضیانی که آمادگی زبان آلمانی دارند، یک گزینه بسیار مقرون‌به‌صرفه و آینده‌دار محسوب می‌شود.

داروسازی در کانادا

در کانادا تحصیل داروسازی در قالب برنامه Doctor of Pharmacy (PharmD) ارائه می‌شود که یک برنامه پیشرفته و حرفه‌ای است. برخلاف بسیاری از کشورها، نمی‌توان به‌طور مستقیم از دیپلم وارد این دوره شد و متقاضی باید ابتدا یک مدرک کارشناسی در رشته‌های علوم پایه (مانند شیمی، زیست‌شناسی یا بیوشیمی) داشته باشد. سپس از طریق آزمون PCAT و مصاحبه وارد دوره داروسازی شود.

مزیت بزرگ کانادا، اجازه کار دانشجویی، فرصت‌های زیاد برای بورسیه و امکان دریافت اقامت دائم پس از تحصیل است. همچنین کیفیت بالای زندگی، امنیت اجتماعی، و بازار کار پایدار برای داروسازان از عواملی هستند که کانادا را به یکی از جذاب‌ترین مقاصد برای مهاجرت تحصیلی داروسازی تبدیل کرده‌اند.

داروسازی در مجارستان

مجارستان یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای تحصیل داروسازی در اروپا است؛ به‌ویژه به‌دلیل عدم نیاز به آزمون کنکور و ارائه برنامه‌های انگلیسی‌زبان. دانشگاه‌هایی مانند Semmelweis University در بوداپست، برنامه‌های داروسازی با کیفیتی را ارائه می‌دهند که مدرک آن در بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی کانادا قابل ارزیابی و معادل‌سازی است.

تحصیل در این کشور حدود ۵ سال به طول می‌انجامد و شهریه سالانه آن بین ۸ تا ۱۲ هزار یورو است. اگرچه هزینه‌ها نسبت به کشورهای اروپای غربی کمتر است، اما دریافت ویزا و تمکن مالی از جمله چالش‌های اولیه محسوب می‌شوند. امکان کار دانشجویی محدود است ولی بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توان برای اقامت و کار در اتحادیه اروپا اقدام کرد.

داروسازی در ایتالیا

ایتالیا یکی از کشورهایی است که علاوه بر کیفیت مناسب آموزشی، با بورسیه‌های استانی خود برای دانشجویان بین‌المللی بسیار جذاب شده است. برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه تورین یا ساپینزا رم، دوره‌های داروسازی را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند.

برای تحصیل داروسازی در ایتالیا ممکن است نیاز به شرکت در آزمون‌های ورودی باشد، اما این موضوع به زبان دانشگاه و سطح رقابت بستگی دارد. یکی از مزیت‌های تحصیل در ایتالیا، دریافت بورسیه‌هایی است که بخش زیادی از شهریه و هزینه زندگی را پوشش می‌دهد. همچنین اقامت پس از تحصیل و امکان یافتن کار در اتحادیه اروپا از دیگر مزایای مهم آن است.

داروسازی در انگلستان

در بریتانیا، دوره داروسازی در قالب برنامه MPharm ارائه می‌شود که ۴ سال به‌طول می‌انجامد و پس از آن دانشجو باید یک سال کارآموزی (pre-registration training) و یک آزمون حرفه‌ای را پشت سر بگذارد تا بتواند به عنوان داروساز رسمی فعالیت کند.

دانشگاه‌های معتبر بریتانیا مانند UCL، King’s College London و Nottingham در رنکینگ جهانی جایگاه بالایی دارند و مدارک آن‌ها در سطح بین‌المللی اعتبار دارد. با این حال، شهریه بالا (بین ۲۰ تا ۳۰ هزار پوند در سال) و رقابت سخت برای ویزای کاری پس از فارغ‌التحصیلی از چالش‌های اصلی برای دانشجویان ایرانی محسوب می‌شود.

داروسازی در ترکیه

ترکیه گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و نزدیک برای دانشجویان ایرانی است. بسیاری از دانشگاه‌های دولتی و خصوصی این کشور برنامه داروسازی ارائه می‌دهند و برخی از آن‌ها دوره‌هایی را به زبان انگلیسی برگزار می‌کنند. برای ورود به دانشگاه‌های ترکیه، شرکت در آزمون YÖS (برای دانشگاه‌های دولتی) یا SAT (برای خصوصی‌ها) ضروری است.

هزینه تحصیل در دانشگاه‌های دولتی بسیار کمتر از خصوصی است، اما باید رقابت آزمون YÖS را جدی گرفت. زندگی در ترکیه از نظر فرهنگی، زبانی و فاصله جغرافیایی برای بسیاری از دانشجویان ایرانی آسان‌تر است. البته فارغ‌التحصیلان باید برای ورود به بازار کار ترکیه یا کشورهای دیگر، معادل‌سازی مدرک را در نظر داشته باشند.

داروسازی در ایالات متحده آمریکا

در آمریکا، تحصیل داروسازی فرآیندی چندمرحله‌ای و تخصصی است. ابتدا دانشجو باید حداقل دو سال دوره پیش‌نیاز در رشته‌های علوم پایه را بگذراند (معمولاً به صورت کارشناسی)، سپس از طریق آزمون PCAT وارد برنامه PharmD شود. این دوره ۴ ساله است و دانشجویان پس از آن می‌توانند وارد بازار کار یا تخصص‌های بالاتر مانند داروسازی بالینی یا صنعتی شوند.

تحصیل در آمریکا بسیار گران است (شهریه بین ۳۰ تا ۵۰ هزار دلار در سال) و فرآیند ویزا هم پیچیده است، اما در مقابل بازار کار بزرگ، درآمد بالا برای داروسازان، امکانات علمی پیشرفته و فرصت‌های شغلی در شرکت‌های دارویی بزرگ، این مسیر را برای دانشجویان بلندپرواز بسیار جذاب می‌کند.

کشور	مزایای تحصیل داروسازی	نکات مهم
آلمان	شهریه بسیار پایین یا رایگان، دانشگاه‌های معتبر، اقامت پس از تحصیل	نیاز به زبان آلمانی برای اکثر دانشگاه‌ها
کانادا	بازار کار قوی، امکان اقامت دائم، تحصیل به زبان انگلیسی	نیاز به مدرک کارشناسی علوم پایه برای ورود به PharmD
مجارستان	دانشگاه‌های شناخته‌شده در اروپا، بدون نیاز به کنکور، تدریس به زبان انگلیسی	شهریه نسبتاً بالا (بین ۸ تا ۱۲ هزار یورو سالانه)
ایتالیا	امکان بورسیه استانی، برنامه‌های انگلیسی‌زبان، سبک زندگی دانشجویی	نیاز به آزمون ورودی برای برخی دانشگاه‌ها
انگلستان	دانشگاه‌های معتبر جهانی، برنامه‌های MPharm و امکان کار داروسازی	هزینه تحصیل بالا و رقابت برای ویزای کار
ترکیه	نزدیک بودن فرهنگی و جغرافیایی، تحصیل ارزان‌تر از اروپا	برخی دانشگاه‌ها نیاز به آزمون YÖS یا SAT دارند
ایالات متحده آمریکا	پیشرفته‌ترین سیستم داروسازی دنیا، فرصت‌های شغلی و پژوهشی عالی	ورود مستقیم از دیپلم ممکن نیست، فرآیند طولانی و پرهزینه

شرایط اپلای رشته داروسازی برای مقاطع مختلف

تحصیل داروسازی در خارج از کشور، بسته به این‌که شما از ابتدا قصد تحصیل دارید یا می‌خواهید ادامه تحصیل دهید یا تخصص بگیرید، شرایط کاملاً متفاوتی دارد. در این بخش، هر دو مسیر را با جزئیات بررسی می‌کنیم:

شرایط اپلای برای افرادی که هنوز داروسازی نخوانده‌اند:

اگر دیپلم یا پیش‌دانشگاهی دارید و می‌خواهید تحصیل در رشته داروسازی را در خارج از کشور آغاز کنید، باید بسته به کشور مقصد، چند شرط اصلی را در نظر بگیرید:

1. مدرک دیپلم معتبر و ترجمه‌شده
2. مدرک زبان مناسب (آیلتس، تافل یا زبان کشور مقصد مانند آلمانی یا فرانسوی)
3. ریزنمرات خوب در دروس پایه علوم تجربی (شیمی، زیست، فیزیک)
4. قبولی در آزمون ورودی یا مصاحبه در برخی کشورها

کشور	نحوه ورود به داروسازی از دیپلم
مجارستان، ترکیه، ایتالیا	بدون پیش‌نیاز دانشگاهی، از دیپلم مستقیم با آزمون یا پذیرش مستقیم
آلمان	نیاز به گذراندن دوره کالج (Studienkolleg) و آزمون Feststellungsprüfung
کانادا، آمریکا، انگلستان	ورود مستقیم ممکن نیست. باید ابتدا دوره علوم پایه یا Pre-Pharmacy را گذراند
فرانسه، لهستان، چک	پذیرش با دیپلم تجربی و نمره خوب، معمولاً با آزمون ورودی همراه است

شرایط اپلای برای کسانی که در ایران داروسازی خوانده‌اند و می‌خواهند ادامه دهند:

اگر در ایران مدرک دکترای داروسازی (PharmD) دارید و می‌خواهید برای ادامه تحصیل، تخصص، فوق‌لیسانس یا حتی دکتری پژوهشی (PhD) به خارج از کشور مهاجرت کنید، گزینه‌های متفاوت‌تری پیش روی شماست. البته کسی که داروسازی ایران خوانده است نمی‌تواند مستقیماً وارد تخصص بالینی در این کشورها شود مگر بعد از معادل‌سازی کامل مدرک و گرفتن لایسنس داروسازی از کشور مقصد.

مسیرهای اصلی برای ادامه تحصیل:

1. تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد (MSc, MPharm)
   • در گرایش‌هایی مثل داروسازی صنعتی، بیوتکنولوژی دارویی، فارماکولوژی، تحلیل دارویی و …
   • کشورهای مناسب: کانادا، انگلستان، آلمان، استرالیا، مالزی، دانمارک
2. تحصیل در مقطع دکتری پژوهشی (PhD)
   • در زمینه‌های تحقیقاتی مثل توسعه دارو، طراحی دارو، فارماکوکینتیک، سم‌شناسی، نانوفناوری دارویی و …
   • نیاز به رزومه پژوهشی قوی، مقالات، و توصیه‌نامه
3. تخصص‌های بالینی یا داروسازی کلینیکال
   • در برخی کشورها مانند آمریکا، کانادا یا انگلستان
   • نیازمند معادل‌سازی مدرک، امتحانات خاص (مانند PEBC در کانادا یا FPGEE در آمریکا) و گاهی کارآموزی مجدد

مدارک مورد نیاز:

برای هر دو مسیر (شروع از صفر یا ادامه تحصیل)، معمولاً این مدارک باید آماده شوند:

1. مدرک تحصیلی قبلی (دیپلم، کارشناسی، دکترای داروسازی)
2. ریزنمرات ترجمه‌شده
3. مدرک زبان (آیلتس ۶.۵ به بالا یا معادل آن)
4. SOP (انگیزه‌نامه) قوی
5. رزومه تحصیلی/پژوهشی
6. توصیه‌نامه اساتید (برای ارشد و دکتری)
7. گاهی GRE یا آزمون خاص (مثل PCAT یا PEBC)

مدت زمان تحصیل داروسازی در کشورهای مختلف

مدت تحصیل در رشته داروسازی بسته به کشور، مقطع و ساختار آموزشی متفاوت است. برخی کشورها داروسازی را به صورت دکتری حرفه‌ای (PharmD) ارائه می‌دهند، برخی به صورت MPharm یا لیسانس + کارآموزی، و برخی نیز ساختار تخصصی یا پژوهشی دارند. در جدول زیر، یک نمای کلی از این مدت‌ها را مشاهده می‌کنید:

کشور	لیسانس / MPharm / PharmD	کارشناسی ارشد (گرایش‌های دارویی)	دکتری پژوهشی (PhD)
کانادا	2 سال پیش‌نیاز + 4 سال PharmD	1.5 تا 2 سال	3 تا 5 سال
آمریکا	2 سال پیش‌نیاز + 4 سال PharmD	2 سال	4 تا 6 سال
انگلستان	4 سال MPharm + 1 سال کارآموزی	1 سال	3 تا 4 سال
آلمان	2 سال تئوری + 1 سال کارآموزی + آزمون دولتی	ارشد مستقل ندارد	3 تا 4 سال
ایتالیا	5 تا 6 سال داروسازی پیوسته (Laurea Magistrale)	معمولاً ندارد یا خاص است	3 تا 5 سال
مجارستان	5 سال (برنامه پیوسته داروسازی)	ارشد مستقل ندارد	3 تا 4 سال
فرانسه	6 سال (شامل مراحل رقابتی و کارآموزی)	تخصصی/مستقیم وارد نمی‌شوند	3 سال
ترکیه	5 سال کارشناسی داروسازی	2 سال	3 تا 4 سال
استرالیا	4 سال BPharm یا MPharm + 1 سال کارآموزی	2 سال	3 تا 4 سال
مالزی	4 سال کارشناسی + 1 سال کارآموزی	1.5 تا 2 سال	3 تا 4 سال

• در کانادا و آمریکا، دانشجویان ابتدا باید دو سال دوره‌های علوم پایه (Pre-Pharmacy) را بگذرانند و سپس وارد دوره حرفه‌ای PharmD شوند. هرچند در کانادا و آمریکا همیشه دقیقاً دو سال نیست؛ بعضی دانشگاه‌ها ۳–۴ سال پیش‌نیاز می‌خواهند یا الزام به داشتن مدرک کارشناسی کامل دارند (مثلاً UBC کانادا نیاز به 3 سال coursework دارد).
• در انگلستان، داروسازی به‌صورت MPharm (کارشناسی ارشد یکپارچه) ارائه می‌شود و پس از آن باید یک سال کارآموزی انجام شود تا مجوز رسمی فعالیت داروسازی دریافت شود.
• در کشورهای اروپایی مانند آلمان، مجارستان، ایتالیا، رشته داروسازی یک دوره ۵ تا ۶ ساله پیوسته است که در پایان با آزمون یا پایان‌نامه به اتمام می‌رسد.
• در کشورهای آسیایی مثل ترکیه و مالزی، تحصیل داروسازی معمولاً با مدرک کارشناسی آغاز می‌شود و امکان ادامه در مقاطع ارشد و دکتری پژوهشی نیز وجود دارد.
• برای ادامه تحصیل در مقطع PhD، معمولاً نیاز به مدرک کارشناسی ارشد یا تجربه پژوهشی قوی است.

هزینه تحصیل داروسازی در کشورهای مختلف

هزینه تحصیل رشته داروسازی در خارج از کشور به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله نوع دانشگاه (دولتی یا خصوصی)، زبان برنامه، موقعیت جغرافیایی، امکان دریافت بورسیه، و سطح مقطع تحصیلی. رشته داروسازی یکی از گران‌ترین رشته‌ها برای دانشجویان بین‌المللی محسوب می‌شود؛ اما در برخی کشورها مانند آلمان یا ایتالیا، امکان تحصیل با شهریه پایین یا بورسیه وجود دارد. در ادامه، هزینه‌های تقریبی تحصیل داروسازی در کشورهای مختلف را بررسی می‌کنیم:

کشور	هزینه تحصیل سالانه (یورو / دلار / پوند)	توضیحات مهم
🇨🇦 کانادا	20,000 – 40,000 دلار کانادا	دانشگاه‌های دولتی ارزان‌تر هستند؛ بورسیه محدود اما ممکن
🇺🇸 آمریکا	30,000 – 55,000 دلار آمریکا	هزینه بالا، اما کمک‌هزینه‌های تحصیلی و فاند پژوهشی در دسترس
🇬🇧 انگلستان	20,000 – 35,000 پوند	دانشگاه‌های برتر گران‌تر هستند؛ امکان وام تحصیلی برای شهروندان
🇩🇪 آلمان	0 – 1,500 یورو	دانشگاه‌های دولتی تقریباً رایگان؛ فقط هزینه ترم و بیمه
🇮🇹 ایتالیا	1,000 – 4,000 یورو	شهریه پایین‌تر از میانگین اروپا؛ بورسیه استانی بسیار مؤثر
🇭🇺 مجارستان	8,000 – 12,000 یورو	شهریه ثابت برای برنامه‌های انگلیسی‌زبان؛ بدون آزمون سراسری
🇫🇷 فرانسه	3,000 – 4,000 یورو	شهریه رسمی برای غیراروپایی‌ها؛ امکان کمک‌هزینه زندگی
🇹🇷 ترکیه	500 – 2,000 دلار (دولتی) / 6,000 – 15,000 دلار (خصوصی)	دانشگاه‌های خصوصی گران‌تر؛ هزینه زندگی نسبتاً پایین
🇦🇺 استرالیا	25,000 – 45,000 دلار استرالیا	تحصیل و زندگی گران، اما سطح علمی بالا
🇲🇾 مالزی	5,000 – 10,000 دلار آمریکا	شهریه مناسب؛ دانشگاه‌های معتبر منطقه‌ای با آموزش انگلیسی‌

در کشورهای اروپایی مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا، شهریه تحصیل بسیار پایین است، اما پذیرش سخت‌تر و رقابتی‌تر است. در کشورهای انگلیسی‌زبان مانند کانادا، آمریکا و استرالیا، شهریه بالاست، اما امکانات، کیفیت آموزشی، و شانس اقامت بالا ارزش سرمایه‌گذاری را دارد. در کشورهایی مانند ترکیه و مالزی، هزینه‌ها مقرون‌به‌صرفه‌تر است و گزینه مناسبی برای دانشجویانی با بودجه محدودتر محسوب می‌شود.

در بسیاری از دانشگاه‌ها، دانشجویان بین‌المللی می‌توانند پس از یک یا دو ترم تحصیل، برای بورسیه‌های مبتنی بر عملکرد یا کار دانشجویی در پردیس دانشگاه اقدام کنند که می‌تواند بخشی از هزینه‌ها را جبران کند.

امکان دریافت بورسیه برای رشته داروسازی

رشته داروسازی به‌دلیل ماهیت کاربردی، حرفه‌ای و هزینه‌بر بودن، معمولاً در دسته رشته‌هایی قرار دارد که بورسیه‌های کامل برای آن‌ها نسبت به برخی رشته‌های علوم انسانی یا فنی کمتر است؛ اما همچنان در بسیاری از کشورها، امکان دریافت بورسیه‌های جزئی تا کامل وجود دارد. این بورسیه‌ها می‌توانند از طرف دولت‌ها، دانشگاه‌ها یا مؤسسات تحقیقاتی ارائه شوند.

انواع بورسیه‌های ممکن برای دانشجویان داروسازی:

1. بورسیه‌های دولتی بین‌المللی (مثل بورسیه DAAD آلمان، بورسیه Chevening انگلستان، بورسیه CSC چین)
2. بورسیه‌های دانشگاهی بر اساس شایستگی یا نیاز مالی
3. بورسیه‌های تحقیقاتی در مقطع ارشد یا دکتری
4. بورسیه‌های استانی (مثل بورسیه DSU در ایتالیا)
5. کمک‌هزینه‌های تحصیلی یا خوابگاه رایگان
6. فاند کامل برای PhD یا RA/TA برای ارشد پژوهشی

کشور	نوع بورسیه	توضیحات
🇩🇪 آلمان	DAAD / بورسیه دانشگاهی	بورسیه برای مقاطع ارشد و دکتری پژوهشی؛ نیاز به زبان یا سطح علمی بالا
🇮🇹 ایتالیا	بورسیه استانی DSU	پوشش کامل شهریه + کمک‌هزینه زندگی؛ نیازی به معدل بالا نیست
🇨🇦 کانادا	بورسیه ورودی، بورسیه‌های استانی، RA/TA	برای ارشد و PhD قابل توجه؛ برای لیسانس داروسازی محدودتر
🇺🇸 آمریکا	Merit-based + Assistantship	رقابتی، مخصوص مقاطع بالاتر؛ نیاز به SOP و رزومه قوی
🇬🇧 انگلستان	Chevening + بورسیه دانشگاهی	برای MPharm نادر؛ در مقاطع ارشد پژوهشی بیشتر رایج است
🇭🇺 مجارستان	بورسیه Stipendium Hungaricum	بورسیه کامل دولتی برای ایرانی‌ها؛ داروسازی در لیست رشته‌ها وجود دارد
🇫🇷 فرانسه	بورسیه Eiffel، کمک‌هزینه دولت	معمولاً برای ارشد و دکتری؛ هزینه زندگی نیز تا حدی پوشش داده می‌شود
🇲🇾 مالزی	بورسیه دانشگاهی، کمک‌هزینه	شهریه پایین‌تر و بورسیه‌های متنوع برای دانشجویان آسیایی
🇹🇷 ترکیه	Türkiye Bursları	بورسیه کامل دولتی شامل شهریه، خوابگاه، حقوق ماهانه

معادل سازی مدرک داروسازی برای ادامه تحصیل یا کار در خارج از کشور

اگر شما در ایران مدرک دکترای حرفه‌ای داروسازی (PharmD) دارید و قصد ادامه تحصیل، اشتغال یا دریافت مجوز فعالیت داروساز در یک کشور دیگر را دارید، باید فرایند معادل‌سازی مدرک داروسازی را طی کنید. این فرایند بسته به کشور مقصد، قوانین دارویی آن، زبان رسمی و سیستم آموزشی متفاوت است.

برای ادامه تحصیل آکادمیک (MSc یا PhD) معمولاً معادل‌سازی کامل لازم نیست، فقط ارزیابی مدرک تحصیلی (مثل WES یا NARIC) کافی است. برای اشتغال و لایسنس حرفه‌ای (داروخانه، بیمارستان) نیازمند آزمون‌های رسمی کشور مقصد است (مثل PEBC کانادا، FPGEE آمریکا، GPhC انگلستان، Staatsexamen آلمان). در این بخش، فرآیند معادل‌سازی در کشورهای محبوب مهاجرتی را بررسی می‌کنیم.

چرا معادل سازی مهم است؟

• برای دریافت مجوز داروسازی حرفه‌ای (Dispensing Pharmacist)
• برای ادامه تحصیل در مقاطع تخصصی یا پژوهشی
• برای ثبت‌نام در دوره‌های تکمیلی یا کلینیکال
• برای اشتغال رسمی در داروخانه، بیمارستان یا صنعت دارویی کشور مقصد

فرایند معادل سازی در کشورهای مختلف

کشور	آزمون/مرحله	توضیحات
🇨🇦 کانادا	PEBC (Pharmacy Examining Board of Canada)	شامل چند مرحله: ارزشیابی مدارک، آزمون کتبی (Evaluating Exam)، آزمون صلاحیت حرفه‌ای (Qualifying Exam)، کارآموزی
🇺🇸 آمریکا	FPGEE + TOEFL + Internship	مدرک باید توسط NABP تأیید شود؛ پس از آن آزمون FPGEE و سپس Internship الزامی است
🇬🇧 انگلستان	OSPAP (Overseas Pharmacist Assessment Program)	پس از آن نیاز به دوره یک‌ساله Pre-reg و آزمون نهایی برای ثبت در GPhC دارد
🇦🇺 استرالیا	KAPS exam (Knowledge Assessment of Pharmaceutical Sciences)	سپس باید در آزمون‌های زبانی و بالینی شرکت کرد و ممکن است نیاز به دوره bridging باشد
🇩🇪 آلمان	Anpassungslehrgang یا Kenntnisprüfung	آزمون‌های علمی و زبان آلمانی C1 الزامی است؛ معادل‌سازی سخت و ایالتی است
🇳🇿 نیوزیلند	Competency Assessment	به‌صورت مصاحبه و آزمون مهارت‌های علمی-زبان انجام می‌شود
🇫🇷 فرانسه	دشوار و محدود	فقط در شرایط خاص امکان فعالیت حرفه‌ای هست؛ مسیرهای پژوهشی آسان‌تر هستند
🇮🇹 ایتالیا	بدون مسیر معادل‌سازی آسان	امکان تحصیل وجود دارد اما کار حرفه‌ای داروسازی نیاز به پروسه دشوار دارد
🇲🇾 مالزی	معادل‌سازی محدود	معمولاً داروسازان خارجی وارد پژوهش یا آموزش می‌شوند نه Dispensing
🇹🇷 ترکیه	آزمون STS	مخصوص معادل‌سازی مدرک داروسازی ایرانی‌ها برای کار رسمی در داروخانه

مدرک زبان تخصصی پزشکی یا دارویی (مثل CELBAN، TOEFL iBT، IELTS Academic یا آزمون زبان کشور مقصد) تقریباً در همه کشورها ضروری است. اگر هدف شما فقط ادامه تحصیل در ارشد یا دکتری است (نه کار به عنوان داروساز)، معمولاً نیازی به معادل‌سازی کامل نیست و تنها ارزیابی علمی توسط دانشگاه انجام می‌شود. بعضی کشورها مثل آلمان یا فرانسه برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری، تأیید دانشگاه مقصد را کافی می‌دانند و نیاز به مجوز داروسازی نیست.
اگر هدف شما صرفاً ورود به صنایع دارویی، بیوتکنولوژی، یا تحقیق و توسعه در کشور مقصد است، بهتر است به‌جای معادل‌سازی مدرک، در دوره‌های تخصصی یا پژوهشی ثبت‌نام کرده و مسیر ورود غیرکلینیکی را انتخاب کنید که ساده‌تر و سریع‌تر است.

دانشگاه های برتر داروسازی برای تحصیل ایرانیان

اگر قصد مهاجرت تحصیلی در رشته داروسازی را دارید، انتخاب دانشگاه مناسب یکی از مهم‌ترین تصمیم‌هایی است که باید بگیرید. این دانشگاه‌ها باید هم در رنکینگ جهانی معتبر باشند، هم مدارک بین‌المللی را بپذیرند، و هم برای دانشجویان ایرانی امکان اپلای، دریافت ویزا، و ادامه مسیر شغلی یا تحصیلی را فراهم کنند.

۱. دانشگاه تورنتو – کانادا

دانشگاه تورنتو، یکی از معتبرترین مراکز علمی کانادا و جهان، برنامه داروسازی خود را از طریق دانشکده داروسازی لزلی دن (Leslie Dan Faculty of Pharmacy) ارائه می‌دهد. این برنامه در قالب دکترای حرفه‌ای داروسازی (PharmD) برگزار می‌شود و تمرکز آن بر آموزش کاربردی، پژوهش پیشرفته و مهارت‌های کلینیکی است.

به منظور تحصیل در کانادا و برای ورود به این برنامه، معمولاً داشتن مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های علوم پایه (شیمی، زیست، بیوشیمی) الزامی است. دانشجویان پس از پذیرش، در طی چهار سال آموزش تخصصی می‌بینند که شامل کارآموزی‌های بالینی در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها نیز می‌شود. امکانات پژوهشی، فرصت‌های بورسیه و جایگاه عالی در بازار کار کانادا از دلایل محبوبیت این دانشگاه برای دانشجویان ایرانی است.

۲. دانشگاه کالیفرنیا، سان‌فرانسیسکو – آمریکا

دانشگاه کالیفرنیا در سان‌فرانسیسکو (UCSF) از پیشگامان جهانی در آموزش و پژوهش دارویی است. دانشکده داروسازی این دانشگاه همواره در میان سه رتبه برتر دنیا در رتبه‌بندی‌های QS و Academic Ranking قرار دارد. تمرکز اصلی این دانشگاه بر روی نوآوری در درمان‌های دارویی، داروسازی بالینی و طراحی داروهای نوین است.

برنامه PharmD در UCSF بسیار رقابتی است و متقاضیان باید علاوه بر نمرات درخشان، در آزمون PCAT نیز شرکت کنند. دانشگاه همچنین به دانشجویان فرصت‌های زیادی برای فعالیت در پروژه‌های پژوهشی و همکاری با بیمارستان‌های معتبر کالیفرنیا ارائه می‌دهد. پس از فارغ‌التحصیلی و گذراندن دوران تحصیل در آمریکا، شانس بسیار بالایی برای ورود به بازار کار آمریکا در حوزه داروسازی فراهم است.

۳. دانشگاه کمبریج – انگلستان

دانشگاه کمبریج یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های جهان است که در حوزه داروسازی نیز جایگاه بالایی دارد. این دانشگاه برنامه‌های داروسازی را در قالب رشته‌های بین‌رشته‌ای مانند علوم دارویی، فارماکولوژی و داروسازی مولکولی ارائه می‌دهد.

دانشجویان بین‌المللی می‌توانند در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری پژوهشی با تمرکز بر طراحی دارو، سم‌شناسی، بیوتکنولوژی دارویی و سایر شاخه‌های تخصصی تحصیل کنند. سطح علمی بسیار بالا، وجود مراکز تحقیقاتی پیشرفته و همکاری نزدیک با صنعت دارو در اروپا، کمبریج را به یکی از مقصدهای برتر برای ادامه تحصیل داروسازان ایرانی تبدیل کرده است.

۴. دانشگاه لیدز – انگلستان

دانشگاه لیدز یکی از بهترین دانشگاه‌های انگلستان برای تحصیل داروسازی است که برنامه ۴ ساله MPharm را به دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌دهد. این برنامه ترکیبی از آموزش نظری، آزمایشگاهی و کارآموزی‌های بالینی است و به‌طور خاص برای آماده‌سازی داروسازان حرفه‌ای طراحی شده است.

دانشگاه لیدز همچنین به دانشجویان این فرصت را می‌دهد تا در دوره‌های پژوهشی در زمینه‌های نوینی مانند دارورسانی هوشمند، فناوری نانو و فارماکوکینتیک شرکت کنند. امکانات آموزشی مدرن، پشتیبانی قوی از دانشجویان بین‌المللی، و ارتباط خوب با صنعت داروسازی بریتانیا، از مزایای تحصیل در انگلستان و در دانشگاه لیدز است.

۵. دانشگاه فریه برلین – آلمان

دانشگاه فریه برلین (Freie Universität Berlin) یکی از مطرح‌ترین دانشگاه‌های آلمان در حوزه داروسازی است. تحصیل در این دانشگاه به زبان آلمانی و در مقطع کارشناسی پیوسته آغاز می‌شود و حدود پنج سال به طول می‌انجامد. پس از اتمام دوران تحصیل در آلمان، دانشجویان می‌توانند در آزمون دولتی شرکت کرده و مجوز فعالیت حرفه‌ای داروسازی در آلمان را کسب کنند.

این دانشگاه به‌دلیل موقعیت مکانی و سطح علمی بالا، میزبان دانشجویان بسیاری از سراسر دنیاست. در صورتی که متقاضی زبان آلمانی را تا سطح C1 فرا گرفته باشد و از طریق دوره کالج مقدماتی وارد شود، تحصیل در دانشگاه فریه تقریباً رایگان خواهد بود.

۶. دانشگاه بولونیا – ایتالیا

دانشگاه بولونیا یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های اروپا و میزبان رشته داروسازی در قالب برنامه ۵ تا ۶ ساله پیوسته است. این دانشگاه در برخی از برنامه‌های داروسازی، دوره‌هایی به زبان انگلیسی نیز ارائه می‌دهد که باعث جذب دانشجویان بین‌المللی به‌منظور تحصیل در ایتالیا زیادی شده است.

یکی از مزایای بزرگ دانشگاه بولونیا، امکان دریافت بورسیه استانی DSU است که شهریه، خوابگاه و هزینه زندگی را پوشش می‌دهد. این دانشگاه گزینه‌ای بسیار مناسب برای دانشجویان ایرانی است که با بودجه محدود، به‌دنبال تحصیل در دانشگاهی معتبر در اروپا هستند.

۷. دانشگاه سملوایز بوداپست – مجارستان

دانشگاه سملوایز، بهترین دانشگاه پزشکی و داروسازی مجارستان است و به‌طور خاص در میان دانشجویان ایرانی بسیار محبوب است. این دانشگاه برنامه داروسازی خود را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهد و پذیرش آن بدون نیاز به کنکور، تنها بر اساس آزمون ورودی اختصاصی دانشگاه انجام می‌شود.

هزینه تحصیل سالانه در حدود ۹ تا ۱۱ هزار یورو است و مدت زمان برنامه ۵ ساله است. مدرک این دانشگاه در اتحادیه اروپا، کانادا و بسیاری از کشورها معتبر است و پس از فارغ‌التحصیلی امکان ادامه تحصیل یا کار در کشورهای اروپایی وجود دارد.

۸. دانشگاه حاجت‌تپه – ترکیه

دانشگاه حاجت‌تپه یکی از دانشگاه‌های برتر ترکیه در حوزه علوم پزشکی و داروسازی است که در آن برنامه‌های کارشناسی و کارشناسی‌ارشد داروسازی به زبان ترکی و در برخی موارد انگلیسی ارائه می‌شود. برای ورود به این دانشگاه معمولاً شرکت در آزمون YÖS الزامی است.

تحصیل در ترکیه و دانشگاه حاجت‌تپه با هزینه‌ای پایین‌تر نسبت به کشورهای غربی همراه است، اما کیفیت آموزشی بسیار بالایی دارد. این دانشگاه به‌دلیل نزدیکی فرهنگی و جغرافیایی با ایران، مقصدی قابل دسترس برای دانشجویان ایرانی محسوب می‌شود.

۹. دانشگاه موناش مالزی – مالزی

شعبه مالزی دانشگاه موناش استرالیا، یکی از معدود مراکز آموزش داروسازی در آسیاست که مدرک آن دارای اعتبار جهانی است. برنامه داروسازی در این دانشگاه به زبان انگلیسی ارائه می‌شود و استانداردهای بین‌المللی را رعایت می‌کند.

هزینه تحصیل در این دانشگاه نسبت به شعبه اصلی استرالیا بسیار کمتر است، اما مدرک نهایی همان مدرک موناش استرالیاست. برای دانشجویان ایرانی که به دنبال مدرک بین‌المللی با هزینه مناسب هستند، دانشگاه موناش مالزی یک گزینه استراتژیک و هوشمندانه است.

۱۰. دانشگاه بریتیش کلمبیا (UBC) – کانادا

دانشگاه بریتیش کلمبیا، یکی دیگر از دانشگاه‌های برتر کانادا در حوزه داروسازی است که برنامه PharmD و دوره‌های تخصصی پس از آن را ارائه می‌دهد. این دانشگاه در شهر ونکوور قرار دارد و به‌دلیل موقعیت مکانی، شرایط اقامت، و کیفیت آموزشی، یکی از مقاصد جذاب برای دانشجویان بین‌المللی است.

UBC فرصت‌های زیادی برای فعالیت‌های پژوهشی، دریافت فاند، و همکاری با شرکت‌های دارویی فراهم می‌کند. پذیرش در این دانشگاه نیازمند نمرات بالا، مدرک زبان قوی و انگیزه‌نامه دقیق است. محیط چندفرهنگی، سیستم حمایت از دانشجویان خارجی و بازار کار مناسب بعد از تحصیل، از نقاط قوت این دانشگاه هستند.

تفاوت ادامه تحصیل داروسازی با تبدیل مدرک (برای مهاجرت)

بسیاری از داروسازان ایرانی که به دنبال مهاجرت هستند، با این سؤال کلیدی مواجه‌اند:

«آیا بهتر است مدرکم را معادل‌سازی کنم یا مسیر ادامه تحصیل را بروم؟»

این تصمیم به عوامل زیادی مانند هدف مهاجرت (کار یا تحصیل)، کشور مقصد، وضعیت زبان، بودجه، و حتی سن متقاضی بستگی دارد. در این بخش به تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر مسیر می‌پردازیم.

۱. مسیر ادامه تحصیل در داروسازی

این مسیر برای افرادی مناسب است که قصد دارند پس از دریافت مدرک داروسازی در ایران، در خارج از کشور تحصیلات خود را در مقطع بالاتر ادامه دهند؛ مثلاً در مقطع کارشناسی‌ارشد یا دکتری پژوهشی (PhD) یا در گرایش‌هایی مثل داروسازی صنعتی، طراحی دارو، فارماکولوژی، نانوفناوری دارویی، و …. . فارغ‌التحصیل این مسیر داروساز کلینیکال یا داروخانه‌ای نمی‌شود، بلکه بیشتر وارد مسیر تحقیق، صنعت دارو، یا تدریس دانشگاهی خواهد شد.

مزایای ادامه تحصیل:

• بدون نیاز به معادل‌سازی سختگیرانه
• دسترسی به بورسیه‌ها و فاندهای پژوهشی
• امکان دریافت اقامت تحصیلی و سپس کاری
• افزایش تخصص و اعتبار علمی بین‌المللی
• مناسب برای ورود به صنعت دارویی، تحقیق و توسعه، یا تدریس دانشگاهی

چالش‌ها:

• معمولاً به کار رسمی در داروخانه یا بیمارستان منتهی نمی‌شود
• نیاز به مدارک زبان و رزومه علمی قوی برای PhD یا ارشدهای خاص
• ممکن است صرفاً در زمینه پژوهش یا تولید دارو قابل استفاده باشد

۲. مسیر معادل‌سازی مدرک داروسازی

در این مسیر، داروسازان ایرانی تلاش می‌کنند مدرک داروسازی خود را معادل مدرک داروسازی کشور مقصد کنند تا بتوانند به‌عنوان داروساز رسمی (Licensed Pharmacist) فعالیت حرفه‌ای داشته باشند.

مزایای معادل‌سازی:

• دریافت مجوز رسمی برای کار در داروخانه، بیمارستان یا مراکز دارویی
• حقوق بالا و شغل ثابت در کشورهای توسعه‌یافته
• امکان راه‌اندازی داروخانه (در برخی کشورها)
• استفاده از سابقه کاری قبلی در ایران

چالش‌ها:

• نیاز به آزمون‌های سنگین و پیچیده (مثل PEBC کانادا، FPGEE آمریکا، OSPAP انگلستان)
• نیاز به مدرک زبان تخصصی (آیلتس، TOEFL، یا آزمون زبان کشور مقصد)
• گاهی نیاز به کارآموزی‌های چند ماهه یا چندساله
• فرآیند زمان‌بر، پرهزینه و با شانس موفقیت متغیر

کدام مسیر مناسب‌تر است؟

ویژگی	ادامه تحصیل	معادل‌سازی
هدف	پژوهش، تدریس، صنعت	اشتغال حرفه‌ای داروسازی
مدرک زبان مورد نیاز	عمومی (آیلتس/تافل)	تخصصی + عمومی
هزینه اولیه	کمتر	بیشتر
طول زمان مسیر	۲–۵ سال	۱–۳ سال بسته به کشور
ریسک عدم موفقیت	کمتر	بیشتر
دریافت حقوق حین تحصیل	ممکن در PhD	ندارد

پیشنهاد برای آسان کردن مسیر اپلای داروسازی

مسیر اپلای رشته داروسازی، یکی از پیچیده‌ترین و پرجزئیات‌ترین فرایندهای تحصیلی است. از انتخاب کشور و دانشگاه مناسب گرفته تا بررسی هزینه‌ها، آماده‌سازی مدارک، نگارش انگیزه‌نامه و رزومه، همه‌چیز نیاز به دقت بالا و راهنمایی تخصصی دارد. بسیاری از متقاضیان به‌دلیل نبود اطلاعات دقیق یا تجربه کافی، فرصت‌های ارزشمند را از دست می‌دهند.

وایز اپلای در کنار شماست تا این مسیر را ساده، شفاف و سریع طی کنید. ما با ترکیب فناوری و تخصص، بستری فراهم کرده‌ایم که دانشجویان بتوانند بدون دغدغه، مسیر اپلای خود را مدیریت کنند. مزایای استفاده از وایز اپلای شامل موارد زیر است:

• جستجو در میان بیش از ۲۰,۰۰۰ برنامه تحصیلی در کشورهایی مثل کانادا، آمریکا، انگلستان، استرالیا و اروپا
• انتخاب هوشمند دانشگاه مناسب بر اساس شرایط شما
• بارگذاری و ارسال مدارک اپلیکیشن از طریق پنل اختصاصی
• استفاده از خدمات نگارش حرفه‌ای SOP و رزومه تحصیلی در صورت نیاز
• پرداخت مستقیم و آسان اپلیکیشن فی بدون نیاز به کارت بین‌المللی
• دریافت مشاوره رایگان برای انتخاب دانشگاه و بهینه‌سازی اپلیکیشن

اگر می‌خواهید مسیر اپلای داروسازی را به‌درستی و بدون اتلاف وقت و هزینه طی کنید، وقت آن رسیده که وارد پنل وایز اپلای شوید و سفر تحصیلی خود را هوشمندانه آغاز کنید.

همین حالا ثبت‌نام کن و اولین قدم برای تحصیل داروسازی در خارج از کشور را بردار.

سوالات متداول درباره تحصیل داروسازی خارج از کشور

• آیا می‌توانم با مدرک دیپلم برای تحصیل داروسازی در خارج اقدام کنم؟

بله، در بسیاری از کشورها مانند مجارستان، ترکیه، ایتالیا و لهستان می‌توانید با دیپلم تجربی و مدرک زبان وارد رشته داروسازی شوید، اما ممکن است نیاز به شرکت در آزمون ورودی باشد.

• برای تحصیل داروسازی در آلمان چه مراحلی باید طی شود؟

باید زبان آلمانی را تا سطح C1 یاد بگیرید، دوره کالج (Studienkolleg) را بگذرانید و در آزمون ورودی Feststellungsprüfung شرکت کنید.

• کدام کشورها داروسازی را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند؟

مجارستان، ایتالیا، مالزی، کانادا، انگلستان، استرالیا و برخی دانشگاه‌های ترکیه برنامه داروسازی را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند.

• هزینه تحصیل داروسازی در کشورهای ارزان‌تر چقدر است؟

در کشورهایی مثل آلمان، ایتالیا و ترکیه هزینه‌ها از صفر تا حدود ۴۰۰۰ یورو در سال است؛ در مجارستان حدود ۸ تا ۱۲ هزار یورو.

• تفاوت ادامه تحصیل با معادل‌سازی مدرک داروسازی چیست؟

ادامه تحصیل به معنای ثبت‌نام در مقاطع بالاتر (مثلاً ارشد یا دکتری) است، اما معادل‌سازی برای دریافت مجوز کار به عنوان داروساز حرفه‌ای است و معمولاً سخت‌تر و زمان‌برتر است.

• کدام دانشگاه‌ها برای اپلای داروسازی مناسب‌ترند؟

دانشگاه تورنتو، دانشگاه کالیفرنیا سان‌فرانسیسکو، دانشگاه سملوایز بوداپست، دانشگاه بولونیا، و دانشگاه حاجت‌تپه ترکیه از گزینه‌های محبوب هستند.

• برای اپلای داروسازی چه مدارکی نیاز است؟

ریز نمرات، مدرک تحصیلی، مدرک زبان (آیلتس یا معادل)، انگیزه‌نامه، رزومه تحصیلی و گاهی توصیه‌نامه از اساتید.

• مدت زمان تحصیل داروسازی در خارج چقدر است؟

برای شروع از پایه، معمولاً ۵ تا ۶ سال زمان لازم است. دوره‌های ارشد ۱ تا ۲ سال و دکتری پژوهشی ۳ تا ۵ سال زمان می‌برد.

• آیا امکان دریافت بورسیه برای داروسازی وجود دارد؟

بله، در کشورهایی مثل ایتالیا، مجارستان، ترکیه و آلمان بورسیه‌های دولتی، استانی یا دانشگاهی برای داروسازی ارائه می‌شود.

• اگر قبلاً داروسازی خوانده‌ام، چه گزینه‌هایی برای اپلای دارم؟

می‌توانید برای دوره‌های ارشد تخصصی یا پژوهشی اقدام کنید یا در صورت تمایل به فعالیت حرفه‌ای، مسیر معادل‌سازی مدرک را طی کنید.