لیست بهترین دانشگاه های ترکیه
| نام دانشگاه | رتبه در QS 2025 | شهر | لینک رسمی دانشگاه |
| دانشگاه فنی خاورمیانه (METU) | 285 | آنکارا | metu.edu.tr |
| دانشگاه استانبول فنی (İTÜ) | 326 | استانبول | itu.edu.tr |
| دانشگاه بغازیچی (Boğaziçi University) | 418 | استانبول | boun.edu.tr |
| دانشگاه کوچ (Koç University) | 401–450 | استانبول | koc.edu.tr |
| دانشگاه بیلکنت (Bilkent University) | 477 | آنکارا | bilkent.edu.tr |
| دانشگاه سابانجی (Sabancı University) | 516 | استانبول | sabanciuniv.edu |
| دانشگاه استانبول (Istanbul University) | 630 | استانبول | istanbul.edu.tr |
| دانشگاه حاجتتپه (Hacettepe University) | 650 | آنکارا | hacettepe.edu.tr |
| دانشگاه ییلدیز فنی (Yıldız Technical) | 901–950 | استانبول | yildiz.edu.tr |
| دانشگاه آنادولو (Anadolu University) | 1001–1200 | اسکی‌شهر | anadolu.edu.tr |
۱. دانشگاه کوچ (Koç University)
دانشگاه کوچ یکی از مدرن‌ترین و خصوصی‌ترین دانشگاههای ترکیه است که در سال ۱۹۹۳ تأسیس شد و به‌سرعت در رتبه‌بندی‌های جهانی رشد کرد. این دانشگاه به دلیل رویکرد آموزشی تحقیق‌محور، اساتید بینالمللی، و همکاری‌های گسترده با دانشگاههای اروپایی و آمریکایی، به گزینه‌ای محبوب برای دانشجویان بینالمللی تبدیل شده است. زبان تدریس در تمامی رشته‌ها انگلیسی است و دانشگاه در رشته‌هایی مانند پزشکی، مهندسی، علوم اجتماعی، اقتصاد و مدیریت عملکرد درخشانی دارد. امکانات آزمایشگاهی پیشرفته، فضای سبز دانشگاهی زیبا و بورسیه‌های سخاوتمندانه از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این دانشگاه هستند.
۲. دانشگاه بیلکنت (Bilkent University)
بیلکنت اولین دانشگاه خصوصی ترکیه است که در سال ۱۹۸۴ تأسیس شد. این دانشگاه در قلب پایتخت ترکیه قرار دارد و به دلیل تمرکز بر کیفیت آموزش، جذب اساتید برجسته بینالمللی و سرمایه‌گذاری عظیم در زیرساخت‌های علمی، جایگاه بالایی در میان دانشگاههای آسیایی دارد. بیلکنت در رشته‌هایی چون مهندسی برق و کامپیوتر، فیزیک، اقتصاد، روابط بین‌الملل و موسیقی بسیار قوی ظاهر شده است. پردیس دانشگاهی مدرن، خوابگاه‌های مجهز و امکانات پژوهشی سطح بالا از دیگر نقاط قوت بیلکنت است. این دانشگاه اغلب به عنوان “MIT ترکیه” شناخته می‌شود و متقاضیان زیادی را برای تحصیل در ترکیه به خود جذب کرده‌است.
۳. دانشگاه سابانجی (Sabancı University)
سابانجی یک دانشگاه نوآور و جوان است که در سال ۱۹۹۹ با پشتیبانی گروه صنعتی سابانجی تأسیس شد. این دانشگاه به‌خاطر سیستم آموزشی بین‌رشته‌ای خود شهرت دارد که به دانشجویان اجازه می‌دهد در سال اول رشته خود را انتخاب نکنند و بعد از تجربه رشته‌های مختلف تصمیم‌گیری کنند. سابانجی در رشته‌هایی مانند مهندسی صنایع، مدیریت، علوم سیاسی، علوم داده و علوم شناختی پیشرو است. فضای باز دانشگاه، کتابخانه دیجیتال گسترده، و ارتباط نزدیک با صنعت و بازار کار از نقاط قوت آن به‌شمار می‌روند.
۴. دانشگاه فنی خاورمیانه (METU – Middle East Technical University)
METU یکی از باسابقه‌ترین و خوش‌نام‌ترین دانشگاههای دولتی ترکیه است که در سال ۱۹۵۶ تأسیس شده و نقش کلیدی در توسعه علمی و صنعتی این کشور ایفا کرده است. این دانشگاه به‌ویژه در رشته‌های فنی، مهندسی، علوم پایه و محیط زیست جایگاه ممتاز دارد. زبان آموزش در METU انگلیسی است و دانشجویان از سراسر جهان در آن تحصیل می‌کنند. دانشگاه دارای شبکه همکاری بینالمللی قوی، برنامه‌های تبادل دانشجو و یکی از بزرگ‌ترین پردیس‌های دانشگاهی در ترکیه است.
۵. دانشگاه بوغازایچی (Boğaziçi University)
بوغازایچی که در سال ۱۸۶۳ با نام کالج رابرت بنیان‌گذاری شد، یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاههای دولتی ترکیه است که پس از ملی‌شدن، نام خود را به دانشگاه بوغازایچی تغییر داد. این دانشگاه در نزدیکی تنگه بسفر و با منظره‌ای بسیار زیبا واقع شده و فضای فرهنگی و آکادمیک برجسته‌ای دارد. در رشته‌هایی مانند علوم انسانی، مهندسی، اقتصاد، روانشناسی و زبان و ادبیات انگلیسی، شهرت زیادی دارد. شیوه آموزش بوغازایچی بسیار نزدیک به سیستم آموزشی آمریکایی است و به‌خاطر کیفیت بالا، رقابت‌پذیری بسیار زیادی برای ورود دارد.
۶. دانشگاه فنی استانبول (Istanbul Technical University – ITU)
دانشگاه فنی استانبول که بیش از ۲۵۰ سال قدمت دارد، یکی از قدیمی‌ترین دانشگاههای فنی جهان و یکی از مهم‌ترین نهادهای علمی ترکیه محسوب می‌شود. ITU به‌ویژه در رشته‌های مهندسی عمران، مکانیک، برق، معماری و علوم زمین تخصص دارد. این دانشگاه با همکاری نزدیک با صنعت و پروژه‌های تحقیقاتی ملی و بینالمللی، یکی از قطب‌های علمی منطقه به‌شمار می‌رود. اگرچه زبان تدریس در اکثر رشته‌ها ترکی است، اما بسیاری از برنامه‌های تحصیلات تکمیلی به زبان انگلیسی ارائه می‌شود.
۷. دانشگاه آنکارا (Ankara University)
دانشگاه آنکارا یکی از اولین دانشگاههای جمهوری نوپای ترکیه در دهه ۳۰ میلادی است و امروز از لحاظ تاریخی، علمی و سیاسی بسیار مهم تلقی می‌شود. این دانشگاه در رشته‌هایی چون حقوق، علوم سیاسی، پزشکی، دندان‌پزشکی و روزنامه‌نگاری شهرت دارد. به‌ویژه دانشکده‌های علوم اجتماعی این دانشگاه در سطح ملی و منطقه‌ای بسیار اثرگذار هستند. آنکارا یونیورسیتی همچنین دارای شبکه وسیع تبادل دانشجو و برنامه‌های دکتری پژوهش‌محور است.
۸. دانشگاه حاجتتپه (Hacettepe University)
حاجتتپه یکی از معتبرترین دانشگاههای دولتی ترکیه در حوزه‌های پزشکی، داروسازی، دندان‌پزشکی و علوم زیستی است. این دانشگاه، بیمارستان آموزشی بسیار بزرگی دارد که از جمله بهترین مراکز درمانی ترکیه محسوب می‌شود و نقش مهمی در آموزش عملی دانشجویان دارد. علاوه بر علوم سلامت، در رشته‌هایی مانند روانشناسی، پرستاری، علوم آزمایشگاهی، زیست‌شناسی و مهندسی زیست‌پزشکی نیز عملکرد قدرتمندی دارد. زبان برخی رشته‌ها انگلیسی است، خصوصاً در سطوح تحصیلات تکمیلی.
۹. دانشگاه استانبول (Istanbul University)
دانشگاه استانبول یکی از تاریخی‌ترین نهادهای آموزشی ترکیه است که ریشه‌اش به قرن پانزدهم بازمی‌گردد. این دانشگاه نقش مهمی در شکل‌گیری آموزش عالی مدرن ترکیه ایفا کرده و در بسیاری از رشته‌ها مانند حقوق، ادبیات، الهیات، زبان‌شناسی، داروسازی، علوم پایه و علوم اجتماعی مطرح است. با داشتن دانشکده‌های گسترده و امکانات آزمایشگاهی فراوان، مقصدی محبوب برای متقاضیان تحصیلات عمومی و سنتی است. این دانشگاه بیشتر برای متقاضیان علاقه‌مند به تحصیل در زبان ترکی مناسب است.
۱۰. دانشگاه ییلدیز تکنیک (Yıldız Technical University)
ییلدیز تکنیک یکی از دانشگاههای فنی دولتی با تمرکز ویژه بر رشته‌های مهندسی، طراحی صنعتی و معماری است. این دانشگاه با همکاری‌های متعدد با شرکت‌های فناوری داخلی و خارجی، فضای مناسبی برای پروژه‌های عملی و صنعتی فراهم کرده است. امکانات خوب در بخش تحقیق و توسعه، مرکز نوآوری، و ارتباط با اکوسیستم استارتاپی استانبول، آن را به گزینه‌ای پرجاذبه برای دانشجویان فنی تبدیل کرده است. برخی از برنامه‌های ارشد به زبان انگلیسی ارائه می‌شود.
بهترین دانشگاه های ترکیه برای رشته های گوناگون
تحصیل در دانشگاههای ترکیه طی سال‌های اخیر به‌دلیل کیفیت آموزشی بالا، هزینه‌های مناسب و نزدیکی فرهنگی به ایران، به یکی از گزینههای محبوب ایرانیان تبدیل شده است. کشور ترکیه میزبان ده‌ها پوهنتون معتبر در سطح جهانی است که در رنکینگ‌های بینالمللی مانند QS 2025 و Times Higher Education جایگاه خوبی کسب کرده‌اند. اگر می‌خواهید برای مهاجرت تحصیلی یا ادامه تحصیل در ترکیه اقدام کنید، آشنایی با برترین دانشگاههای این کشور گام اول و مهم شماست.
بهترین دانشگاه های ترکیه برای رشته های مهندسی
| نام دانشگاه | شهر | مزیت‌های تخصصی برای رشته‌های مهندسی |
| دانشگاه فنی خاورمیانه (METU) | آنکارا | رتبه برتر در مهندسی برق، مکانیک و عمران؛ ارتباطات صنعتی قوی و زبان آموزش انگلیسی |
| دانشگاه فنی استانبول (ITU) | استانبول | یکی از قدیمی‌ترین مراکز فنی منطقه؛ تخصص در مهندسی عمران، مکانیک و معماری |
| دانشگاه کوچ (Koç University) | استانبول | آموزش مدرن و پروژه‌محور؛ تحقیق پیشرفته در مهندسی کامپیوتر، برق و مواد |
| دانشگاه سابانجی (Sabancı University) | استانبول | آموزش بین‌رشته‌ای، زبان تدریس انگلیسی؛ تمرکز بر نوآوری و تحقیق در مهندسی صنایع و کامپیوتر |
| دانشگاه بیلکنت (Bilkent University) | آنکارا | امکانات آزمایشگاهی مدرن؛ رتبه بالا در مهندسی الکترونیک، نرم‌افزار و سیستم‌های هوشمند |
| دانشگاه بوغازایچی (Boğaziçi University) | استانبول | سطح علمی بالا و ورودی رقابتی؛ تخصص در مهندسی شیمی، برق، صنایع و کامپیوتر |
| دانشگاه آنادولو (Anadolu University) | اسکی‌شهر | دورههای متنوع مهندسی و آموزش ترکیبی آنلاین و حضوری؛ مناسب برای داوطلبان با بودجه محدود |
بهترین دانشگاه های ترکیه برای رشته های پزشکی و علوم سلامت
| نام دانشگاه | شهر | مزیت‌های تخصصی برای رشته‌های پزشکی و سلامت |
| دانشگاه حاجتتپه (Hacettepe University) | آنکارا | معتبرترین دانشگاه پزشکی ترکیه؛ بیمارستان تخصصی، تدریس به زبان انگلیسی |
| دانشگاه استانبول (Istanbul University) | استانبول | دانشکده پزشکی با قدمت بالا و رتبه علمی معتبر؛ امکانات پژوهشی گسترده |
| دانشگاه اژه (Ege University) | ازمیر | شناخته‌شده در علوم پزشکی و داروسازی؛ مرکز پیشرفته برای تحقیقات ژنتیک و سرطان |
| دانشگاه مرمره (Marmara University) | استانبول | دانشکده پزشکی بینالمللی؛ همکاری با بیمارستان‌های دولتی و خصوصی |
| دانشگاه آنکارا (Ankara University) | آنکارا | امکانات گسترده آموزشی و بالینی؛ آموزش پزشکی در دو زبان ترکی و انگلیسی |
| دانشگاه آجی بادم (Acıbadem University) | استانبول | دانشگاه خصوصی تخصصی در پزشکی؛ دارای بیمارستان آموزشی و ارتباط قوی با بازار سلامت |
| دانشگاه کوچ (Koç University) | استانبول | سیستم آموزشی غربی، آموزش زبان انگلیسی؛ امکانات پیشرفته و تمرکز بر پزشکی نوین |
بهترین دانشگاه های ترکیه برای رشته های علوم انسانی و هنر
| نام دانشگاه | شهر | مزیت‌های تخصصی برای علوم انسانی، هنر و علوم اجتماعی |
| دانشگاه بوغازایچی (Boğaziçi University) | استانبول | رتبه بالا در فلسفه، جامعه‌شناسی، زبان و ادبیات؛ محیط فرهنگی و زبان تدریس انگلیسی |
| دانشگاه بیلکنت (Bilkent University) | آنکارا | برنامه‌های قوی در روابط بین‌الملل، مطالعات فرهنگی، موسیقی و تاریخ |
| دانشگاه سابانجی (Sabancı University) | استانبول | آموزش بین‌رشته‌ای در علوم اجتماعی؛ تمرکز بر تفکر انتقادی، ارتباطات و سیاست |
| دانشگاه کوچ (Koç University) | استانبول | رنکینگ بالا در روانشناسی، اقتصاد و مدیریت فرهنگی؛ تدریس به زبان انگلیسی |
| دانشگاه گالاتاسرای (Galatasaray University) | استانبول | آموزش به زبان فرانسوی؛ رشته‌های قوی در علوم سیاسی، حقوق و فلسفه |
| دانشگاه آنکارا (Ankara University) | آنکارا | دانشکده علوم انسانی فعال در تاریخ، ادبیات، باستان‌شناسی و علوم اجتماعی |
| دانشگاه یدی‌تپه (Yeditepe University) | استانبول | محیط بینالمللی، تخصص در رسانه، زبان‌های خارجی و مطالعات فرهنگی |
انواع دانشگاه های ترکیه: دولتی، خصوصی و بینالمللی
دانشگاههای ترکیه به‌طور کلی به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند: دولتی، خصوصی، و بینالمللی. هر یک از این دسته‌ها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند و انتخاب میان آن‌ها به عوامل مختلفی مانند بودجه، زبان تحصیل، کیفیت آموزشی و اهداف شغلی یا مهاجرتی دانشجو بستگی دارد. دانشگاههای دولتی معمولاً شهریه پایین‌تری دارند و اغلب به زبان ترکی آموزش می‌دهند. در مقابل، دانشگاههای خصوصی امکانات مدرن‌تر، تنوع رشته‌های انگلیسیزبان، و ارتباط گسترده‌تری با صنعت جهانی دارند اما شهریه بالاتری طلب می‌کنند. دانشگاههای بینالمللی نیز غالباً زیر نظر همکاری‌های چندجانبه با سایر کشورها فعالیت دارند و تمرکز آن‌ها بر جذب دانشجویان خارجی است.
دانشگاههای دولتی ترکیه، مانند دانشگاه استانبول، حاجتتپه و فنی خاورمیانه، در سطح علمی بسیار معتبرند و اغلب در داخل ترکیه و خاورمیانه شناخته‌شده‌اند. در مقابل، دانشگاه‌هایی مانند کوچ، سابانجی و بیلکنت از دانشگاههای خصوصی برتر هستند که با استانداردهای بینالمللی هم‌تراز بوده و اغلب بورسیه‌های خوبی برای دانشجویان خارجی در نظر می‌گیرند.
| ویژگی | دانشگاههای دولتی | دانشگاههای خصوصی (موقوفه‌ای) |
| شهریه سالانه | بسیار پایین (۱۰۰ تا ۵۰۰ دلار) | بین ۳۰۰۰ تا 2۵۰۰۰ دلار (بسته به رشته) |
| زبان تدریس غالب | ترکی (برخی رشته‌ها انگلیسی) | بیشتر رشته‌ها به زبان انگلیسی |
| امکانات آموزشی | گسترده اما گاه فرسوده | مدرن، با تکنولوژی‌های روز |
| سطح رقابت برای ورود | بسیار بالا (کنکور YÖS یا ملی ترکیه) | پذیرش آسان‌تر (بر اساس معدل و مدارک تحصیلی) |
| دسترسی به بورسیه‌ها | محدود و رقابتی | بورسیه‌های متعدد داخلی برای دانشجویان بینالمللی |
| اعتبار بینالمللی | برخی دانشگاهها دارای رنک بالا | تعداد زیادی در QS و Times رتبه‌دار هستند |
| رویکرد به پژوهش | قوی در علوم پایه و مهندسی | تمرکز بیشتر بر ارتباط صنعت و نوآوری |
مزایای تحصیل در دانشگاه های ترکیه برای دانشجویان ایرانی
تحصیل در دانشگاههای ترکیه برای دانشجویان ایرانی با مزایای قابل‌توجهی همراه است که ترکیه را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای مهاجرت تحصیلی تبدیل کرده است. نزدیکی فرهنگی، امکان تحصیل بدون مدرک زبان بینالمللی، شهریه مناسب، فرصت‌های بورسیه و امکان دریافت اقامت دانشجویی از جمله مهم‌ترین دلایلی هستند که هر ساله هزاران دانشجوی ایرانی را راهی دانشگاه ترکیه می‌کند.
- شهریه پایین نسبت به اروپا و آمریکا: دانشگاههای دولتی ترکیه هزینه‌ای بسیار کمتر از دانشگاههای غربی دارند و حتی برخی دوره‌ها با هزینه‌های نزدیک به رایگان ارائه می‌شوند.
- تنوع رشته‌ها و دانشگاهها: لیست دانشگاههای ترکیه شامل بیش از ۲۰۰ مؤسسه آموزش عالی است که در تمامی رشته‌ها از پزشکی تا مهندسی، هنر، مدیریت و علوم انسانی دوره برگزار می‌کنند.
- امکان تحصیل به زبان انگلیسی یا ترکی: بسیاری از دانشگاهها برنامه‌هایی به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند، ضمن اینکه آموختن زبان ترکی هم برای زندگی روزمره و کار مفید است.
- عدم نیاز به ویزای تحصیلی پیچیده برای ایرانیان: فرایند دریافت ویزای تحصیلی ترکیه نسبتاً ساده‌تر و سریع‌تر از کشورهای غربی است.
- نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی: مسافت کم و شباهت فرهنگی باعث می‌شود مهاجرت تحصیلی به ترکیه برای ایرانیان کم‌هزینه‌تر و راحت‌تر باشد.
ترکیه همچنین به دلیل زیرساخت مناسب، سبک زندگی متنوع، و امنیت نسبی، فضای مناسبی برای زندگی دانشجویی فراهم کرده است.
سیستم آموزشی و ساختار تحصیلات دانشگاهی در ترکیه
سیستم آموزش عالی در ترکیه ترکیبی از ساختار اروپایی (بر پایه سیستم بولونیا) و ویژگی‌های بومی این کشور است که باعث شده مدارک دانشگاهی آن در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی نیز اعتبار قابل توجهی داشته باشد. دانشگاههای ترکیه به‌شدت تحت نظارت شورای آموزش عالی (YÖK) قرار دارند و استانداردهای آموزش و ارزیابی به‌صورت متمرکز کنترل می‌شود.
زبان تحصیل
در دانشگاههای ترکیه، دو زبان اصلی آموزش وجود دارد: ترکی و انگلیسی. بسیاری از دانشگاههای دولتی در رشته‌های عمومی به زبان ترکی آموزش می‌دهند، در حالی که دانشگاههای خصوصی و بینالمللی اغلب دورههای متعددی را به زبان انگلیسی ارائه می‌کنند. برخی از دانشگاهها مانند سابانجی، کوچ و بیلکنت، تقریباً تمامی برنامه‌های خود را به زبان انگلیسی برگزار می‌کنند. دورههای آمادگی زبان (Prep Year) نیز برای دانشجویانی که سطح زبان کافی ندارند، به‌صورت پیش‌نیاز اجرا می‌شود.
ساختار سال تحصیلی و ترم ها
سال تحصیلی دانشگاهی در ترکیه معمولاً به دو ترم تقسیم می‌شود:
- ترم پاییز: از اواسط سپتامبر تا ژانویه
- ترم بهار: از فوریه تا ژوئن
برخی دانشگاهها دورههای تابستانی اختیاری نیز برگزار می‌کنند که معمولاً فشرده‌تر هستند و برای جبران یا جلو بردن برخی واحدها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سنوات تحصیلی
مدت زمان استاندارد برای مقاطع مختلف تحصیل در دانشگاههای ترکیه به شرح زیر است:
| مقطع تحصیلی | مدت زمان عادی | توضیحات |
| کاردانی (Associate) | ۲ سال | ارائه‌شده در کالج‌ها یا مدارس حرفه‌ای |
| کارشناسی (Bachelor) | 5 سال | برخی رشته‌ها مانند پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی استثنا دارند |
| کارشناسی ارشد (Master) | ۲ سال | شامل پایان‌نامه یا بدون پایان‌نامه |
| دکترا (PhD) | ۳ تا ۵ سال | همراه با تحقیق مستقل و دفاع از رساله |
نظام نمره دهی
نمره‌دهی در دانشگاههای ترکیه بر اساس مقیاس ۴ نمره‌ای (GPA) انجام می‌شود و در برخی دانشگاهها نمرات به درصد یا حروف (A-F) نیز ارائه می‌شود:
| نمره حروفی | درصد تقریبی | معادل GPA |
| A | ۹۰-۱۰۰ | 4.0 |
| B+ | ۸۵-۸۹ | 3.5 |
| B | ۸۰-۸۴ | 3.0 |
| C+ | ۷۵-۷۹ | 2.5 |
| C | ۷۰-۷۴ | 2.0 |
| D | ۶۰-۶۹ | 1.0 |
| F | زیر ۶۰ | مردود |
هزینه های تحصیل و زندگی در ترکیه برای دانشجویان
تحصیل در ترکیه در مقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی مقرون‌به‌صرفه‌تر است و ترکیه را به یکی از گزینههای جذاب برای دانشجویان بینالمللی، به‌ویژه ایرانیان، تبدیل کرده است. ترکیه نه‌تنها شهریه‌های معقولی دارد، بلکه هزینه زندگی نیز در بیشتر شهرهای آن نسبتاً پایین است.
شهریه دانشگاه ها
میزان شهریه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع دانشگاه (دولتی یا خصوصی)
- زبان تدریس (در رشته‌های انگلیسیزبان شهریه بالاتر است)
- رشته تحصیلی (پزشکی و مهندسی معمولاً شهریه بالاتری دارند)
اکثر دانشگاههای خصوصی امکان دریافت بورسیه‌های ۲۵٪ تا ۱۰۰٪ را دارند، به‌ویژه برای دانشجویان با معدل بالا یا رزومه قوی.
| نوع دانشگاه | معادل تقریبی (یورو) |
| دانشگاههای دولتی (زبان ترکی) | 3 تا 4 هزار یورو |
| دانشگاههای دولتی (زبان انگلیسی) | 7 تا 8 هزار یرورو |
| دانشگاههای خصوصی | 16 الی 16 هزار یورو |
هزینه های زندگی دانشجویی در ترکیه
ترکیه برای دانشجویان ایرانی که به‌دنبال تحصیل مقرون‌به‌صرفه در دانشگاههای معتبر هستند، یکی از گزینههای اقتصادی و در عین حال باکیفیت محسوب می‌شود. در جدول زیر تخمین هزینه‌های پایه‌ای برای یک دانشجوی بینالمللی در شهرهای بزرگ مانند استانبول، آنکارا و ازمیر آمده است:
| نوع هزینه | هزینه ماهانه (لیر ترکیه) | توضیح |
| خوابگاه دانشجویی دولتی | 500 – 1,000 | خوابگاه‌های YURTKUR، کیفیت متوسط |
| خوابگاه خصوصی | 2,000 – 4,000 | خدمات کامل‌تر، موقعیت بهتر |
| اجاره آپارتمان یک‌خوابه | 4,000 – 7,000 | بسته به شهر و منطقه |
| غذا و خوراک | 2,000 – 3,000 | ترکیب غذاخوری، رستوران و پخت‌وپز |
| حمل‌ونقل عمومی | 300 – 600 | با کارت دانشجویی تخفیف دارد |
| اینترنت و تلفن | 200 – 400 | اینترنت نامحدود و سیم‌کارت با بسته دیتا |
| سایر هزینه‌ها (کتاب، تفریح، پوشاک) | 500 – 1,000 | متغیر بسته به سبک زندگی |
| جمع کل هزینه ماهانه برای زندگی دانشجویی در ترکیه | تقریباً بین 6,000 تا 12,000 لیر (معادل تقریبی 180 تا 360 یورو در ماه) | |
شرایط و مدارک لازم برای اپلای به دانشگاه های ترکیه
فرایند اپلای به دانشگاههای ترکیه نسبتاً ساده و بدون پیچیدگی‌های زیاد است، اما رعایت دقیق شرایط و آماده‌سازی به‌موقع مدارک، نقش تعیین‌کننده‌ای در پذیرش دارد. بسته به نوع دانشگاه (دولتی یا خصوصی) و زبان دوره (ترکی یا انگلیسی)، ممکن است مدارک یا آزمون‌های خاصی درخواست شود.
- مدرک دیپلم دبیرستان (برای کارشناسی) یا مدرک کارشناسی (برای ارشد)
- بههمراه ترجمه رسمی به زبان انگلیسی یا ترکی
- مورد تأیید وزارت علوم یا آموزش و پرورش ایران
- ریز نمرات تحصیلی مقاطع قبل
- ترجمه رسمی به انگلیسی یا ترکی
- مدرک زبان معتبر
- بسته به دانشگاه و زبان تدریس، یکی از گزینههای زیر الزامی است:
- YÖS (ویژه دانشجویان بینالمللی برای دانشگاههای دولتی ترکیه)
- SAT (برای برخی دانشگاهها، بهخصوص دورههای انگلیسیزبان)
- TOEFL / IELTS (برای دورههای انگلیسیزبان)
- آزمون زبان داخلی خود دانشگاه (در صورت عدم ارائه مدرک بینالمللی)
- TÖMER برای اثبات مهارت زبان ترکی (در صورت تحصیل به زبان ترکی)
- بسته به دانشگاه و زبان تدریس، یکی از گزینههای زیر الزامی است:
- پاسپورت معتبر (کپی صفحه اول)
- عکس پرسنلی دیجیتال (مطابق با مشخصات پاسپورت)
- انگیزهنامه (Statement of Purpose)
- توضیح درباره دلایل انتخاب رشته، دانشگاه، و اهداف آینده
- رزومه تحصیلی و فعالیتهای فوقبرنامه (CV)
- شامل اطلاعات شخصی، تحصیلی، پروژهها، گواهینامهها، فعالیتها و مهارتهای زبان
- توصیهنامه (در مقاطع ارشد و دکترا، در برخی دانشگاهها)
زمان بندی اپلای
بیشتر دانشگاههای دولتی بین مارس تا جولای (اسفند تا تیر) اپلیکیشن می‌پذیرند. دانشگاههای خصوصی چندین نوبت پذیرش دارند و معمولاً تا اواخر شهریور هم امکان اپلای وجود دارد. بسیاری از دانشگاههای خصوصی ترکیه در صورت نداشتن مدرک زبان، شما را پذیرش مشروط می‌کنند و فرصت می‌دهند بعد از ورود، در دوره زبان شرکت کنید.
آزمون های ورودی برای اپلای به دانشگاه های ترکیه
اگرچه برخی دانشگاههای خصوصی ترکیه بدون آزمون ورودی نیز پذیرش می‌دهند، اما دانشگاههای دولتی (به‌ویژه برای رشته‌های پرمتقاضی مانند پزشکی و مهندسی) معمولاً از متقاضیان بینالمللی می‌خواهند که در آزمون‌های خاصی شرکت کنند. شناخت ساختار این آزمون‌ها و منابع مطالعاتی پیشنهادی، شانس موفقیت را افزایش می‌دهد.
چه کسانی باید در آزمون‌های ورودی شرکت کنند؟
- متقاضیان دانشگاههای دولتی ترکیه (مقطع کارشناسی)
- افرادی که قصد تحصیل در رشته‌های رقابتی مانند پزشکی، دندان‌پزشکی، داروسازی، مهندسی، حقوق و روانشناسی دارند
- متقاضیانی که فاقد مدرک بینالمللی مانند SAT هستند
- دانشجویانی که به‌دنبال بورسیه‌های تحصیلی از دانشگاههای ترکیه هستند
مهم ترین آزمون های ورودی برای دانشجویان بین المللی
| نام آزمون | توضیح | ساختار آزمون | زبان آزمون | نمره قابل قبول |
| YÖS (امتحان پذیرش دانشجوی خارجی) | رایج‌ترین آزمون ورودی برای دانشگاههای دولتی ترکیه | هوش (IQ)، ریاضیات، هندسه | ترکی / انگلیسی / گاهی عربی | بسته به دانشگاه، معمولاً بالای 50 از 100 |
| SAT (برای دانشگاههای انگلیسیزبان) | آزمونی آمریکایی که برخی دانشگاههای ترکیه برای پذیرش قبول دارند | ریاضی، درک مطلب، نگارش | انگلیسی | معمولاً بالای 1100 از 1600 |
| آزمون زبان داخلی دانشگاه | مخصوص دانشجویانی که مدرک زبان ندارند | مهارتهای زبان ترکی یا انگلیسی | بسته به زبان دوره | سطح B2 یا بالاتر |
امکان تحصیل به زبان انگلیسی در ترکیه
با رشد جایگاه بینالمللی دانشگاههای ترکیه، بسیاری از آن‌ها به‌ویژه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، دورههای آموزشی به زبان انگلیسی را ارائه می‌دهند. این موضوع، ترکیه را به مقصدی جذاب برای دانشجویان ایرانی تبدیل کرده است که می‌خواهند بدون نیاز به یادگیری زبان ترکی، در یک سیستم آموزش معتبر و بینالمللی تحصیل کنند.
دانشگاه‌هایی که رشته‌های انگلیسی ارائه می‌دهند
بسیاری از دانشگاههای معتبر ترکیه در شهرهایی مانند استانبول، آنکارا و ازمیر، رشته‌های مختلف را به زبان انگلیسی آموزش می‌دهند. این رشته‌ها معمولاً در حوزه‌های مهندسی، مدیریت، علوم اجتماعی، پزشکی، حقوق و اقتصاد ارائه می‌شوند.
| دانشگاه | موقعیت | زبان تدریس | توضیحات |
| دانشگاه کوچ (Koç University) | استانبول | انگلیسی | تمامی رشته‌ها به زبان انگلیسی، رتبه بالا در QS |
| دانشگاه سابانجی (Sabancı University) | استانبول | انگلیسی | تمرکز بر پژوهش، محیط بینالمللی |
| دانشگاه بیلکنت (Bilkent University) | آنکارا | انگلیسی | اولین دانشگاه خصوصی ترکیه با آموزش کامل به زبان انگلیسی |
| دانشگاه فنی خاورمیانه (METU) | آنکارا | انگلیسی | زبان رسمی تدریس انگلیسی، شهرت بالا در مهندسی |
| دانشگاه بوغازیچی (Boğaziçi University) | استانبول | انگلیسی | یکی از بهترین دانشگاههای دولتی، زبان آموزشی انگلیسی |
| دانشگاه یدی‌تپه (Yeditepe University) | استانبول | انگلیسی | ارائه دورههای پزشکی، داروسازی و حقوق به زبان انگلیسی |
| دانشگاه استانبول آیدین | استانبول | انگلیسی/ترکی | برخی رشته‌ها با امکان انتخاب زبان تدریس |
| دانشگاه باشکنت (Başkent University) | آنکارا | انگلیسی/ترکی | برنامه‌های دو زبانه در مقطع کارشناسی |
نیاز به ارائه مدرک زبان (TOEFL یا IELTS)
اکثر دانشگاه‌هایی که دورههای انگلیسی ارائه می‌دهند، برای پذیرش نیاز به مدرک زبان دارند. در برخی موارد، آزمون زبان داخلی نیز برگزار می‌شود.
| نوع دانشگاه | مدرک زبان مورد نیاز | حدنصاب نمره |
| دانشگاههای انگلیسیزبان | TOEFL iBT / IELTS Academic | TOEFL: حداقل 75 تا 90 / IELTS: حداقل 6.0 تا 6.5 |
| برخی دانشگاهها با آزمون داخلی | آزمون زبان دانشگاه | سطح B2 یا بالاتر در انگلیسی |
اگر مدرک زبان بینالمللی ندارید، می‌توانید در آزمون زبان همان دانشگاه شرکت کنید. در صورت عدم قبولی، معمولاً به شما یک دوره آموزش زبان پیش‌نیاز (Prep School) داده می‌شود که پیش از شروع رشته اصلی باید بگذرانید.
بورسیه های تحصیلی در دانشگاه های ترکیه
تحصیل در ترکیه، به‌ویژه در دانشگاههای برتر، با وجود شهریه‌های معقول، می‌تواند برای برخی دانشجویان چالش‌برانگیز باشد. خوشبختانه، ترکیه یکی از کشورهایی است که طیف متنوعی از بورسیه‌های تحصیلی را برای دانشجویان بینالمللی فراهم کرده است. این بورسیه‌ها می‌توانند بخشی یا کل هزینه‌های تحصیل، زندگی، بیمه درمانی و حتی بلیت هواپیما را پوشش دهند.
بورسیه دولتی Türkiye Bursları
Türkiye Scholarships برنامه‌ای رسمی و جامع از سوی دولت ترکیه است که هر سال برای متقاضیان بینالمللی، به‌ویژه از کشورهای در حال توسعه (از جمله ایران)، ارائه می‌شود.
| نوع پوشش | شامل موارد زیر است |
| شهریه کامل | 100٪ هزینه تحصیل |
| کمک‌هزینه ماهانه | بین 1,000 تا 1,800 لیر (بسته به مقطع) |
| خوابگاه دولتی | بسته به دانشگاه |
| بیمه درمانی | متغیر است |
| هزینه بلیت هواپیما | رفت و برگشت یک‌بار در آغاز و پایان تحصیل |
| دوره زبان ترکی | یک سال رایگان، حتی اگر تحصیل به انگلیسی باشد |
بورسیه های داخلی دانشگاه ها
بسیاری از دانشگاههای ترکیه، به‌ویژه دانشگاههای خصوصی و بینالمللی، بورسیه‌های تحصیلی ویژه‌ای برای دانشجویان با رزومه قوی، معدل بالا یا توان مالی محدود در نظر می‌گیرند.
| دانشگاه | نوع بورسیه | توضیحات |
| دانشگاه سابانجی | Merit-based | بر اساس عملکرد تحصیلی؛ پوشش جزئی تا کامل شهریه |
| دانشگاه کوچ | Need-based + Merit | بورسیه ترکیبی؛ رزومه، SOP، نیاز مالی |
| دانشگاه بیلکنت | Academic Excellence | برای دانشجویان با نمرات بالا و مدرک زبان معتبر |
| دانشگاه یدی‌تپه | Sports & Arts Scholarships | برای استعدادهای خاص در ورزش و هنر |
| دانشگاه آتیلیم | Early Application Grants | تخفیف برای ثبت‌نام زودهنگام یا رتبه آزمون بالا |
شرایط گرفتن بورسیه
برای دریافت بورسیه، ترکیه بیشتر بر ترکیب شایستگی علمی و رزومه قوی تکیه دارد. مواردی که باید برای موفقیت در دریافت بورسیه رعایت شوند:
- معدل بالا در مقاطع قبلی (حداقل 80٪ برای مقطع کارشناسی)
- مدرک زبان بینالمللی معتبر (TOEFL/IELTS)
- انگیزهنامه (SOP) دقیق، شفاف و متناسب با رشته انتخابی
- رزومه تحصیلی یا پژوهشی مناسب
- در صورت امکان، توصیهنامه اساتید یا سابقه فعالیت علمی
یکی از اشتباهات رایج داوطلبان، ارسال رزومه‌های کلیشه‌ای یا انگیزه نامه های عمومی است. اگر به کمک نیاز داری، تیم وایزاپلای با سال‌ها تجربه در نگارش حرفه‌ای مدارک اپلای و مشاوره بورسیه، در کنار توست تا شانس موفقیتت را بالا ببرد.
مقایسه دانشگاه های ترکیه با دانشگاه های اروپایی
برای بسیاری از دانشجویان بینالمللی، انتخاب بین تحصیل در ترکیه یا یکی از کشورهای اروپایی (مانند آلمان، فرانسه، ایتالیا یا مجارستان) تصمیمی مهم و استراتژیک است. در این بخش، به‌صورت فشرده و مفید، این دو مسیر تحصیلی را با هم مقایسه می‌کنیم:
| فاکتور | دانشگاههای ترکیه | دانشگاههای اروپایی |
| هزینه تحصیل | کم‌هزینه در دانشگاههای دولتی (500 تا 3000 دلار در سال)؛ خصوصی‌ها گران‌تر (5 تا 15 هزار دلار) | بسته به کشور: برخی رایگان (آلمان، فرانسه دولتی)؛ برخی گران ( هلند، انگلیس) |
| هزینه زندگی | حدود 300 تا 600 دلار در ماه | بین 700 تا 1200 یورو در ماه |
| زبان تحصیل | انگلیسی در دانشگاههای بینالمللی + ترکی | انگلیسی یا زبان بومی (بسته به کشور و رشته) |
| آزمون ورودی | آزمون YÖS، SAT یا پذیرش بر اساس رزومه | پذیرش با رزومه، بعضی رشته‌ها آزمون (مانند پزشکی در ایتالیا) |
| سطح علمی و رنکینگ | دانشگاه‌هایی با کیفیت خوب اما با رتبه جهانی پایین‌تر | رنکینگ بالاتر، خصوصاً در اروپای غربی (QS، Times) |
| مدرک قابل‌قبول در سطح جهانی | معتبر در منطقه خاورمیانه و آسیا؛ برخی دانشگاهها در اروپا نیز شناخته‌شده | مدارک با اعتبار بالا در بازار جهانی کار |
| فرصت‌های بورسیه | بورسیه دولتی و دانشگاهی متنوع | کشورهای خاص بورسیه کامل (مثل DAAD آلمان یا Erasmus) |
| فرصت کار دانشجویی | محدودتر نسبت به اروپا، نیاز به مجوز جداگانه | در اکثر کشورها مجاز به کار پاره‌وقت رسمی |
| فرصت اقامت پس از تحصیل | پیچیده‌تر، اقامت بعد از تحصیل دشوار | در برخی کشورها اقامت پس از تحصیل ساده‌تر (مثلاً آلمان و فرانسه) |
اگر بودجه محدود داری، معدل و زبان خوبی نداری، و می‌خواهی مسیر ساده‌تری برای اپلای داشته باشی، ترکیه گزینه‌ای عملیاتی و در دسترس است. اما اگر به‌دنبال دانشگاه‌هایی با اعتبار بالاتر جهانی، فرصت‌های شغلی بهتر پس از فارغ‌التحصیلی، و تحصیل رایگان یا بورسیه‌های پژوهشی هستی، اروپا مسیر بلندمدت بهتری خواهد بود.
تحصیل در دانشگاه های ترکیه
تحصیل در دانشگاههای ترکیه، به‌ویژه برای دانشجویان ایرانی، فرصت مناسبی برای ادامه تحصیل با هزینه‌ای معقول، نزدیکی فرهنگی، و تنوع زبان آموزشی است. اما مسیر اپلای و اخذ پذیرش از دانشگاههای ترکیه، در عین جذابیت، می‌تواند با چالش‌هایی همراه باشد: از انتخاب دانشگاه مناسب با توجه به رشته و زبان تدریس گرفته تا آمادگی برای آزمون‌های ورودی، تهیه مدارک دقیق و رعایت مهلت‌های اپلای و بورسیه.
ما در وایز اپلای این مسیر را برایت آسان کرده‌ایم. کافی است در پلتفرم رایگان وایز اپلای ثبت‌نام کنی، تا:
- به‌سادگی رشته و دانشگاه مناسب خود را انتخاب کنی؛
- اپلای را بدون پرداخت هزینه مشاوره و تنها با هزینه اپلیکیشن‌فی دانشگاه انجام دهی؛
- در صورت نیاز، از خدمات تخصصی ما برای نوشتن SOP، CV، رزومه، و انگیزهنامه استفاده کنی؛
تجربه یک مسیر سریع‌تر، هوشمندانه‌تر و قابل اعتماد در انتظار توست. همین حالا رایگان ثبت‌نام کن و مسیر اپلای‌ات را با وایز اپلای شروع کن.
